ΣΑΜΟΣ - ΜΠΑΛΚΟΝΙ ΣΤΟ ΑΙΓΑΙΟ

Βόλτα στα ορεινά Νο2.



Το δίλλημα μεγάλο. «Να πάμε ή να μη πάμε;»
Από μέρες πριν είχε κανονιστεί εκδρομή στη Σαμιοπούλα με τη «ΜΑΝΟΥΕΛΑ». Ευκαιρία να κολυμπήσουμε στην Ψαλίδα μετά από πολλά χρόνια. Ο καιρός δεν έλεγε να στρώσει. Το μελτέμι ζωηρό και ήταν σίγουρο πως το μπουγάζι δεν θα αστειευότανε. Τελικά δεν το αποφασίσαμε.


«Και τι θα γίνει, οι άλλοι με το καΐκι κι εμείς εδώ;»
«Όχι θα πάμε από τους Σπαθαραίους να τους βλέπουμε από ψηλά!!»

Πήραμε πάλι το δρόμο προς τον Πύργο και φθάσαμε στους Κουμαραδαίους. Λίγο πριν μπούμε μέσα στο χωριό ένας δρόμος στα δεξιά μας μας οδηγεί στο μοναστήρι της Μεγάλης Παναγιάς.


Η μονή βρίσκεται μεταξύ Κουμαραδαίων και Μύλων.
Ιδρύθηκε μετά την παράδοση από Λατρινούς μοναχούς το 1586 και είναι, συνεπώς, μετά τη Βροντιανή, η αρχαιότερη της Σάμου. Το κτιριακό της συγκρότημα έχει συνολική επιφάνεια 2.350 τετ. μέτρα και εντυπωσιάζει με την τοιχοποιία και τον όγκο του. Από τη φωτιά του 2000 έπαθε σοβαρές καταστροφές και οι εργασίες αποκατάστασης συνεχίζονται. Συνεργείο έχτιζε τις πέτρες στο εσωτερικό του μεγάλου τοίχου περιμετρικά του μοναστηριού. Το καθολικό αποπνέει μια απίστευτη κατανυκτικότατα με το παμπάλαιο δάπεδο, την εξαιρετική αγιογράφηση, τη βαριά ξύλινη πόρτα μεταξύ πρόναου και κυρίως ναού, τις ανάγλυφες παραστάσεις στο μαρμάρινο δάπεδο πριν από το τέμπλο, που είναι ένα πραγματικό ξυλόγλυπτο αριστούργημα. Τα σκαλοπάτια του επισκοπικού θρόνου είναι από μάρμαρο, λαξευμένο το 1803, ενώ μεγάλο τμήμα των τοιχογραφιών εξακολουθεί να είναι μαυρισμένο από την κάπνα της φωτιάς. Ο μοναχός πρόθημα μας ξεναγεί και μας εξιστορεί το παρελθόν, τις ζημιές που έχουν γίνει και τις προσπάθειες που καταβάλουν για την αποκατάσταση τους.
Αφήνουμε το μοναστήρι και κατηφορίζουμε για τους Μύλους (τσ Μύλς)!! Οι Μύλοι είναι κατά την παράδοση το πρώτο χωριό που έχτισαν οι Σαμιώτες μετά την περίοδο της ερήμωσης του νησιού και απέχει από το Πυθαγόρειο οκτώ χιλιόμετρα. Το παλιό όνομα του χωριού ήταν Κιλίτζκιοϊ και αργότερα ονομάστηκε Μύλοι από τους πολλούς νερόμυλους που υπήρχαν. Βρίσκεται στο δυτικό μέρος του κάμπου της Χώρας, κοντά στον Ίμβρασο ποταμό. Η περιοχή είναι γεμάτη με οπωροφόρα δένδρα, κυρίως εσπεριδοειδή. Παλαιοτέρα ο καπνός ήταν η σημαντικότερη καλλιέργεια.
Περνάμε μέσα από το χωριό και κατηφορίζουμε μέχρι να συναντήσουμε το τρίτοξο αναπλασμένο γεφύρι των Μύλων. Στρίβουμε δεξιά με κατεύθυνση τον Παγώνδα. Εγκαταλείπουμε τον πανέμορφο κάμπο της Χώρας και ανηφορίζουμε προς το χωριό.
Η αλήθεια είναι ότι για την εκδρομή αυτή, την ιδέα μου έδωσε ο φίλος μου ο Νίκος, όταν λίγες μέρες πριν με είχε οδηγήσει μέσα στη νύχτα από αυτά τα μέρη, πηγαίνοντας να επισκεφτούμε το φοβερό φιλόξενο σπίτι του με την υπέροχη αυλή.
Μετά από 4,5 χιλ. ανηφορικής διαδρομής μπαίνουμε στα πρώτα σπίτια του Παγώνδα. Το χωριό oνομάστηκε από τους πρώτους οικιστές που ήρθαν από το χωριό της Εύβοιας Παγόντας. Το παλιό του όνομα ήταν Κριμιζίκιοϊ (από το κοκκινόχωμα που χρησιμοποιούσαν στη κατασκευή των σπιτιών, στα τούρκικα κριμιζί σημαίνει κόκκινο).


Εντυπωσιαζόμαστε με το μέγεθος και τη γραφικότητά του. Είναι χτισμένος αμφιθεατρικά, σε υψόμετρο 300-350 μέτρων στις Α-ΒΑ πλαγιές του Μπουρνιά. Η κεντρική πλατεία Καψάλη είναι ορθογώνια, μεγάλων διαστάσεων και στρωμένη με ωραίες πλατιές πλάκες. Κάτω από τη σκιά των πλατάνων φιλοξενούνται μια καφετέρια και δυο ταβερνούλες.
Ο ήλιος έχει ανέβει αρκετά και φεύγουμε συνεχίζοντας την ημιορεινή διαδρομή με κατεύθυνση αυτή τη φορά τους Σπαθαραίους.
Τα πεύκα απομεινάρια του άλλοτε περίφημου πευκοδάσους, που κάλυπτε όλες τις πλαγιές, μας συντροφεύουν στην πορεία . Πριν από τη φωτιά του 2000 όλος ο τόπος ήταν ένας παράδεισος, λίγες φορές ξέφευγε ο δρόμος από την πυκνή σκιά των πεύκων, ήταν σαν να οδηγούσες σε φυσική αψίδα.
Ο χωματόδρομος αριστερά μας κατηφορίζει προς τη Μονή της Ευαγγελίστριας και την υπέροχη ακτή «Τσόπελα». Άλλη φορά …
Κινούμαστε στην ασφάλτινη διαδρομή, σε μεγάλο ύψος πάνω από τις ΝΔ ακτές της Σάμου. Η τελευταία φορά που είχα ξαναπεράσει πριν από πολλά χρόνια, ήταν κι αυτός χωματόδρομος με πολλές λακκούβες και πέτρες. Η θέα είναι απαράμιλλη. Κάτω χαμηλά διαγράφεται η κάτοψη της Σαμιοπούλας, στο βάθος του ΒΔ ορίζοντα ορθώνεται ο αυστηρός όγκος του Κέρκη και πίσω του το περίγραμμα των Φούρνων.


Να και τα καΐκια!! Έχουν αράξει στο δυτικό απάνεμο κόλπο του νησιού και περιμένουν τους φίλους μας να κάνουν τις βουτιές τους. Τους χαιρετάμε και συνεχίζουμε τη διαδρομή.
Σε λίγη ώρα προβάλλει το πανέμορφο χωριό των Σπαθαραίων, χτισμένο με μεγάλη αμφιθεατρικότητα στις πλαγιές του Μπουρνιά σε υψόμετρο 600-650 μέτρων. Γραφικότατο χωριό, με κορυφαία θέα στο Αιγαίο και μαγευτικό ηλιοβασίλεμα. Υπάρχουν πολλά πέτρινα σπίτια, στενά δρομάκια και πυκνή δόμηση, χαρακτηριστικά των παλιών οικισμών για προστασία από την πειρατεία. Το όνομά του οφείλει σε βυζαντινό αξιωματούχο – «Σπαθάριο» - , που εξορίστηκε στη Σάμο και εγκαταστάθηκε σε κάποιο οικισμό της περιοχής.
Στο κέντρο του χωριού επιβάλλεται με τον όγκο του ο χτισμένος με, πελεκημένες γωνιόπετρες από τα Δωδεκάνησα, ναός του Ταξιάρχη Μιχαήλ, τρίκλινη βασιλική μετά τρούλου, που οικοδομήθηκε το 1933-39 στη θέση κεραμοσκεπούς βασιλικής του 1795.
Από εδώ πάνω το βλέμμα πλανιέται λεύτερο και ταξιδεύει στα χωριά της Νοτιοδυτικής Σάμου, τα Δωδεκάνησα, τους Φούρνους, την Ικαρία. Μπαλκόνι στο Αιγαίο. Γύρω γύρω έντονα ακόμα τα σημάδια από τις καταστροφικές φωτιές που αποδεκάτισαν την περιοχή στην αρχή της 10ετίας.


Το ταξίδι συνεχίζεται και ο δρόμος αυτή τη φορά μας φέρνει στον Πύργο. Δύσκολος δρόμος στενός και σε όχι πολύ καλή κατάσταση.
Ο Πύργος είναι περικυκλωμένος με υψώματα τελείως αθέατος απ’ την θάλασσα, δίπλα στις όχθες του Αμφίλυσσου και δυτικά του Ίμβρασου.
Το όνομά του το οφείλει, σε κάποιο τσοπάνη που πρωτοκατοίκησε εκεί με την οικογένειά του, προερχόμενος απ’ τον Πύργο της Ηλείας. Μεγάλο χωριό, άλλοτε αμφιθεατρικό και άλλοτε επίπεδο, με πολλά παραδοσιακά σπίτια και στενάκια γραφικά. Πασίγνωστο για τις ταβέρνες με τις παραδοσιακές τους γεύσεις, κυρίως όμως για το εξαιρετικής ποιότητας και γεύσης μέλι. Τα κιόσκια που έχουν στήσει οι Πυργιώτες μελισοπαραγωγοί στο δρόμο κοντά στο Κούτσι προσφέρουν πέρα από το μέλι, καλοκαιρινά φρούτα από τα περιβόλια τους και αρωματικά βότανα του βουνού.
Αυτό το δρόμο θα πάρουμε τελικά κι εμείς, γιατί κοντεύει να μεσημεριάσει και δεν έχουμε κάνει ακόμα μπάνιο.
Βάζουμε πλώρη για το Μπάλο για μπανάκι, καφέ με δροσερό ινδοκάρυδο και χαλαρή κουβεντούλα με το Νίκο και τη Τζένη!

Σχετικές πηγές : samosin, Χωριά στη Σάμο, Ελληνικό Πανόραμα