Ικέτιδες στη μονή της Παναγίας της Σπηλιανής

Η Ιερά Μονή Παναγίας της Σπηλιανής, που βρίσκεται στη Σάμο, είναι γνωστή για τη μακρά της ιστορία και τη μεγάλη θρησκευτική της σημασία. Είναι αφιερωμένη στην Παναγία και βρίσκεται σε μια σπηλιά, σε ένα ψηλό σημείο κοντά στο Πυθαγόρειο, σε μια καταπράσινη περιοχή, υψόμετρου 120 μέτρων με πανοραμική θέα στο Αιγαίο Πέλαγος και χρονολογείται από τον 17ο αιώνα. Το μοναστήρι αποτελεί έναν από τους πιο σημαντικούς προσκυνηματικούς προορισμούς του νησιού.

Σύμφωνα με αρχαίες πηγές, το σπήλαιο αποτελούσε τόπο λατρείας από την αρχαιότητα. 

Ειδικοί μάλιστα, υποστηρίζουν ότι ο Πυθαγόρας διέθετε φιλοσοφική σχολή στο σημείο όπου είναι χτισμένο σήμερα το μοναστήρι. 

Στη μονή σώζεται η μαρμάρινη θαυματουργή εικόνα της Παναγίας Σπηλιανής, η οποία έχει υποστεί πολλές φθορές και είναι ραγισμένη. Σύμφωνα με την παράδοση, το ράγισμα της οφείλεται στην προσπάθεια κάποιων ξένων να την κλέψουν και να την μεταφέρουν με ένα καράβι στον τόπο τους. Οι ντόπιοι λένε, ότι η εικόνα της Παναγίας θέλοντας να παραμείνει στο νησί, έσπασε και βυθίστηκε στο νερό. Οι πιστοί την βρήκαν στην παραλία και την επανατοποθέτησαν στον ναό. Γι’ αυτό η εικόνα έχει λάβει την ονομασία «Καληαρμένισσα», αφού πλέοντας επέστρεψε στο νησί. Δίπλα από την σπηλιά είναι χτισμένος μικρός ναός προς τιμήν του Αγίου Γεωργίου. 

Τέλος, στο εσωτερικό του σπηλαίου υπάρχει αγίασμα το οποίο αναβλύζει από το έδαφος. Κατεβαίνοντας τα σκαλιά αν κοιτάξουμε δεξιά και αριστερά θα παρατηρήσουμε το τεχνικό κόψιμο της πέτρας. Πιο βαθιά παρατηρούμε τις κολώνες που άφηναν για να στηρίζεται η οροφή. Οι σταλακτίτες είναι ελάχιστοι. Πιθανόν εδώ να στεγάστηκε και το φημολογούμενο Μαντείο της Σίβυλλα ΦΥΤΩ το 600-500 Π.Χ. Αυτό είχε μαντέψει και τη μετάβαση του φιλόσοφου Πυθαγόρα στην Κάτω Ιταλία και την εξέλιξή του.

Είχαμε μπει πια στο Φθινόπωρο, όταν μας έφερε ο δρόμος στο ιερό σπήλαιο της μονής.

Η φύση είχε αρχίσει να ησυχάζει από την έξαρση του καλοκαιριού, ενώ από το κοντινό Γυμνάσιο ακούγονταν οι φωνές των παιδιών.

Ένα δυο αυτοκίνητα ήταν παρκαρισμένα στο χώρο στάθμευσης έξω από το μοναστήρι.

Ηρεμία και γαλήνη είχε απλωθεί στην ατμόσφαιρα 

Ο ήλιος χρυσιζε τον κάμπο της Χώρας που γινόταν ένα με την απέραντη θάλασσα 

Σταθήκαμε μια στιγμή να θαυμάσουμε και να αποτυπώσουμε το τοπίο 

Περάσαμε τη σιδερένια αυλόπορτα και κατευθυνθήκαμε προς το σπήλαιο.

Στην είσοδο 4-5 άνδρες συζητούσαν χαμηλόφωνα σε ξένη γλώσσα.

Αφήσαμε τον οβολό μας στο μικρό παγκάρι και πήραμε δυο κεριά 

Κατεβήκαμε προσεκτικά τα πρώτα σκαλοπάτια επειδή ξέραμε πως γλιστράει από την υγρασία και τότε αντικρίσαμε ένα μοναδικό απόκοσμο θέαμα 

Τέσσερις γυναίκες με μακριά φουστάνια, ακίνητες σαν αγάλματα με σκυμμένα κεφάλια προσεύχονταν στραμμένες προς το βάθος του σπηλαίου και την είσοδο του μικρού ναού.

Περάσαμε ανάμεσα τους χωρίς να παραμερίσουν και αφού ανάψαμε τα κεριά μας, τις αφήσαμε στην ίδια στάση που τις βρήκαμε, βυθισμένες στην προσευχή τους και βγήκαμε στο φως.

Η έννοια των "ικέτιδων" στη Μονή της Παναγίας της Σπηλιανής αφορά τις γυναίκες που προσέρχονται στο μοναστήρι για να ζητήσουν την προστασία και τη βοήθεια της Παναγίας. 

Ιδιαίτερα στα τέλη του Νοέμβρη, όταν γιορτάζονται τα Εισόδια της Θεοτόκου, πλήθος πιστών συγκεντρώνεται στη μονή, πολλοί από τους οποίους είναι ικέτες που προσεύχονται για προσωπικά αιτήματα, υγεία και ειρήνη.

Η παράδοση των ικετών και το μοναστήρι συμβολίζουν τη βαθιά σχέση της τοπικής κοινωνίας με την Παναγία, καθώς οι άνθρωποι την θεωρούν ως μία από τις κύριες προστάτιδες του νησιού.

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ 1η: Σταμάτης Γούναρης

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ 2η: Δημήτρης Μπιράτσης