Βίβλος: Υπό αμφισβήτηση το best-seller του πλανήτη

Με πάνω από 100 εκατομμύρια αντίτυπά της να πωλούνται ή να χαρίζονται κάθε χρόνο, η Βίβλος αποτελεί το μεγαλύτερο best-seller όλων των εποχών, στον πλανήτη Γη. Ωστόσο η Θεία Γραφή, η οποία περιέχει περίπου 800.000 λέξεις, δέχεται σήμερα έντονη κριτική.

Του Αριστείδη Αποστόλου
arap@kathimerini.gr

Η Βίβλος (ή Αγία Γραφή ή Άγιες Γραφές ή Θεία Γραφή ή Γραφή ή Γραφές ή Ιερά Γράμματα) αποτελείται από ένα σύνολο συγγραμμάτων χριστιανικού περιεχομένου, τα οποία θεωρούνται πως είναι ιερά και πως περιγράφουν και αποτυπώνουν την αυθεντική πορεία της Εκκλησίας στο πέρασμα των αιώνων, καθώς και τα έργα και τις ημέρες του Δημιουργού, των εκλεκτών πιστών, των προφητών, του Χριστού και των αποστόλων.

Ως συγγραφείς της Βίβλου, λογίζονται διαφορετικοί μεταξύ τους άνθρωποι, ποικίλων τάξεων και επαγγελμάτων: από ψαράδες και αγρότες, έως βασιλιάδες, τελώνες και ιερείς. Όλοι αυτοί, μέσα σε ένα διάστημα 16 αιώνων, έχτισαν λιθαράκι-λιθαράκι το σύνολο των κειμένων της Αγίας Γραφής.

Σήμερα, η Βίβλος είναι το μεγαλύτερο best-seller του πλανήτη και έχει μεταφραστεί σε περισσότερες από 340 γλώσσες (τυπώνεται συνολικά σε 2.426 γλώσσες και διαλέκτους) σε όλον τον κόσμο. Λογική ίσως εξέλιξη, καθώς ο χριστιανισμός, με ζωή περίπου 2 χιλιετηρίδων, είναι η πλέον διαδεδομένη θρησκεία στον πλανήτη Γη, με πιστούς περίπου το ένα τρίτο του παγκόσμιου πληθυσμού.

76 βιβλία για Ορθόδοξους, 73 για Καθολικούς

Ορθόδοξη και Καθολική Εκκλησία δέχονται διαφορετικό αριθμό βιβλίων, τα οποία απαρτίζουν την Αγία Γραφή. Ο βασικός διαχωρισμός των βιβλίων, είναι σε Παλαιάς και Καινής Διαθήκης.

Η Ορθόδοξη Εκκλησία δέχεται συνολικά 76 βιβλία. Από την Παλιά Διαθήκη 49 βιβλία (39 της ιουδαϊκής Βίβλου και 10 «δευτεροκανονικά"), γραμμένα μεταξύ του 15ου και του 1ου αιώνα π.Χ. Από την Καινή Διαθήκη 27 βιβλία, μεταξύ αυτών και των τεσσάρων Ευαγγελίων (του Ματθαίου, του Λουκά του Μάρκου και του Ιωάννη) που αποτυπώνουν τα σημαντικά σημεία της ζωής και της διδασκαλίας του Χριστού στη Γη.

Αντίθετα, η Καθολική Εκκλησία δέχεται 73 βιβλία (46 από την Παλαιά και 27 από την Καινή Διαθήκη). Ακολούθως, οι Προτεστάντες και οι Μάρτυρες του Ιεχωβά συμπεριλαμβάνουν 66 βιβλία στη δική τους Αγία Γραφή, ενώ οι Ιουδαίοι μόλις 24.

Απόκρυφα και συνωμοσίες

Όσα βιβλία αποκλείστηκαν από τη Βίβλο, ονομάστηκαν Απόκρυφα. Αρχικά, ο όρος δεν είχε αρνητική σημασία, αλλά μάλλον θετική: τα Απόκρυφα ήταν τα κείμενα που δεν συμπεριελήφθησαν στις Γραφές, όχι γιατί ήταν λανθασμένα ή είχαν έντονες αδυναμίες, αλλά επειδή είχαν τόσο βαθύ και δύσκολα αναγνωρίσιμο νόημα που μπορούσαν εύκολα να παρεξηγηθούν και να παρερμηνευτούν: ήταν δηλαδή κείμενα «προφυλαγμένα» από τον πολύ λαό.

Ωστόσο, γρήγορα τα Απόκρυφα απέκτησαν αρνητική έννοια, καθώς οι εκκλησιαστικοί συγγραφείς άρχισαν να βάζουν στην ίδια με αυτά κατηγορία, κείμενα που ήταν αμφιβόλου αξίας ή προελεύσεως. Αναπόφευκτη συνέπεια ήταν τα Απόκρυφα να θεωρούνται σιγά-σιγά, κείμενα μη κατάλληλα για τους χριστιανούς και να αντιμετωπίζονται με ανάλογο τρόπο.

Το γεγονός ότι μέσα σε αμφιβόλου αξίας συγγράμματα βρίσκονται και εξαιρετικά κείμενα, δημιούργησε μία «παραφιλολογία», για το ρόλο των Απόκρυφων κειμένων συνολικά, με συνέπεια να ακουστούν συνωμοτικές θεωρίες για τον τρόπο επιλογής των κειμένων της Αγίας Γραφής και τον αποκλεισμό ορισμένων άλλων συγγραμμάτων. Αξίζει να σημειωθεί ότι ορισμένα κείμενα που δέχεται η Ορθόδοξη Εκκλησία θεωρούνται ως Απόκρυφα από τους Καθολικούς.

Τα μη κατανοητά σημεία

Μέσα στην Αγία Γραφή, υπάρχουν σημεία που μπορούν εύκολα να παρερμηνευτούν και να οδηγήσουν σε λανθασμένα συμπεράσματα τους χριστιανούς. Απόδειξη: η ύπαρξη δεκάδων αιρέσεων, από πιστούς που προσπάθησαν να ερμηνεύσουν μόνοι τους και «κατά γράμμα» τα όσα διάβαζαν στις Γραφές. Ακόμα πιο δύσκολη φαντάζει η κατανόηση και η ερμηνεία του προφητικού βιβλίου τού Ευαγγελιστή Ιωάννη «Αποκάλυψη», με συνέπεια, ορισμένες χριστιανικές οργανώσεις και αιρέσεις, να προβλέπουν - κάθε τόσο - το τέλος του κόσμου και τον ερχομό της Δευτέρας Παρουσίας.

Ενίοτε η διάσταση απόψεων σε θρησκευτικά ζητήματα κρύβει και ένα πολιτικό παιχνίδι. Το Σχίσμα των δύο Εκκλησιών (Ορθόδοξης με Καθολικής) αποτύπωσε τις διαταραγμένες σχέσεις στο κυνήγι της εξουσίας και της πρωτοκαθεδρίας, ενώ η δημιουργία του Προτεσταντισμού είχε την απαρχή της στη λαϊκή αντίδραση και δυσαρέσκεια απέναντι στην αυθαιρεσία της Καθολικής Εκκλησίας.

Μέχρι σήμερα, οι έριδες μεταξύ διάφορων χριστιανικών «παρατάξεων» πάνω σε επιμέρους θέματα, συνεχίζονται με αμείωτο ενδιαφέρον.

Η σύγχρονη αμφισβήτηση

Η συνωμοτική ματιά στα Απόκρυφα δεν είναι η μόνη εξονυχιστική εξέταση χριστιανικών συγγραμμάτων στη σύγχρονη πραγματικότητα. Ολόκληρη πλέον η Βίβλος έχει τεθεί υπό αμφισβήτηση από κάθε είδους «ειδικό», γεγονός που αποτυπώνεται χαρακτηριστικά μέσα από τις εκφάνσεις της τέχνης (εικαστικά, λογοτεχνία, κινηματογράφος κ.ά.).

Μεταξύ άλλων, έχει τεθεί υπό αμφισβήτηση η θεϊκή ιδιότητα του Χριστού, ο θάνατός και η ανάστασή Του, η σχέση Του με τη Μαγδαληνή (έχει γραφτεί ότι την παντρεύτηκε), ακόμα και ο ρόλος του Ιούδα του Ισκαριώτη που πρόδωσε το Θεάνθρωπο. Σημείο έντονης κριτικής είναι και ο χρόνος γραφής των Ευαγγελίων. Οι περισσότεροι επιστήμονες συγκλίνουν στο ότι τα Ευαγγέλια γράφτηκαν από το 60 μ.Χ. έως το τέλος του 1ου μ.Χ αιώνα (μέσα σε διάστημα περίπου 40-50 ετών), θεωρία που αμφισβητείται έντονα από άλλους ερευνητές.

Τα τελευταία χρόνια, τα γεγονότα που έκαναν αίσθηση στο ευρύ κοινό και αμφισβήτησαν σημαντικά κομμάτια της ζωής του Χριστού όπως την ξέρουμε μέσα από την Καινή Διαθήκη, ήταν το βιβλίο του Dan Brown «Κώδικας Da Vinci», καθώς και η είδηση πως βρέθηκε το Ευαγγέλιο που έγραψε ο ίδιος ο Ιούδας.

Σε κάθε περίπτωση, ο σύγχρονος ερευνητής ή καλλιτέχνης οφείλει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικός, από τη στιγμή που αγγίζει ένα τόσο ευαίσθητο ζήτημα για περίπου το ένα τρίτο των ανθρώπων του πλανήτη.

www.kathimerini.gr