Η επέτειος και η επαιτεία


Του ΔΗΜΗΤΡΗ Α. ΣΕΒΑΣΤΑΚΗ*


Παίζαμε στο χωράφι. Η κόκκινη μπάλα κυλούσε ωραία και άταχτα στο παχύ χόρτο. Οι διακοπές του Πάσχα ήρθαν μια μέρα νωρίτερα: Παρασκευή 21 Απριλίου 1967. Ο πατέρας είχε έρθει από το γραφείο, επίσης, νωρίτερα. Σε λίγο τον πήρε ο διοικητής Παπαλεξίου στο βυσσινί «Χίλμαν». Τέσσερα χρόνια εξορία. Γυάρος και στη συνέχεια Παρθένι της Λέρου.
Ο Αλέξης, ο Γιάννης Ρίτσος, ο Γλέζος, ο Κατριβάνος, ο Ρουμελιωτάκης, χιλιάδες διανοούμενοι και εργάτες, όλα τα ρεύματα της Αριστεράς, όλες οι ηλικίες. Συρματόπλεγμα και φρουροί, συσσίτιο, κείμενα, ζωγραφική και ξυλόγλυπτα, αυτομόρφωση και ξένες γλώσσες, ισχυρές συντροφικές σχέσεις, αλλά και διάσπαση του Κόμματος, παράνομος ειδησεογραφικός μηχανισμός, αυτοί που απολύονταν, αυτοί που υπέγραφαν, αυτοί που έμεναν -όλοι τους αιχμάλωτοι μιας εκπληκτικής αριστερής ηθικής. Ενός λαμπρού πείσματος. Δεν κέρδισαν τη δόξα, τη δημοσιότητα. Κατά κάποιον τρόπο, οι χιλιάδες εκτοπισμένοι, επισκιάστηκαν από τα μεγάλα μεταδικτατορικά γεγονότα: την υπέρλαμπρη επιστροφή του Καραμανλή, τις ταραγμένες αφηγήσεις των παιδιών του Πολυτεχνείου και των βασανισμένων της ΕΣΑ, τις συναυλίες του Μίκη, τις δίκες και τον τρόμο του Ιωαννίδη. Ο μακρύς και σιωπηλός εγκλεισμός δεν είχε επικά χαρακτηριστικά για να τον θυμάται και να τον εξιστορεί κανείς... Πολύ συχνά σκέφτομαι τους εξόριστους, τους καυτούς όρμους της Γυάρου, τους μεγάλους ιταλικούς θαλάμους της Λέρου, τους λογοκριτές με τη μαύρη διαγραφή των φράσεων στα δελτάρια, τις σιωπές, τις αγωνίες, τις οικογένειες που έμειναν πίσω, τα επισκεπτήρια, τις κλεφτές ειδήσεις της Ντόυτσε Βέλλε, της Μόσχας. Αραγε, πώς πέρασαν όλα αυτά στον βίο μας, στην ημερήσια ποιότητά μας, στον πολιτικό στοχασμό, στην κομματική συμπεριφορά; Ή μήπως οι άδικες μέρες της χούντας και το μεγάλο ηθικό πλεόνασμα πετάχτηκαν, καταναλώθηκαν με ιδιοτέλεια και βουλιμία, για να φτιαχτούν επαγγελματίες της πολιτικής, επαγγελματίες της «ανατροπής», επαγγελματίες του θρήνου για το χαμένο βασίλειο των αριστερών ψευδαισθήσεων, απολογητές της κρατικοδίαιτης επιχειρηματικότητας; Ο νεοέλληνας μεταδικτατορικά επέδειξε συμπεριφορά συνταξιούχου. Θεώρησε ότι δούλεψε πολλά χρόνια, άρα δικαιούται να παίξει τις υπόλοιπες ώρες και μέρες του, τάβλι στο καφενείο: σχεδόν ολόκληρο τον 20ό αιώνα πολέμησε, καταστράφηκε, πλούτισε λαθραία, εντάχθηκε σε αντίδικα στρατόπεδα, πείνασε και φοβήθηκε, άρα δικαιούται να καταναλώσει. Μετά την εισβολή στην Κύπρο και την κατάρρευση της χούντας, ο νεοέλληνας σήκωσε δεύτερο όροφο. Αγόρασε ένα μικρό αυτοκίνητο για να πηγαίνει τα παιδιά στο μπάνιο. Βεβαίως, υπήρχε η Αριστερά, το Κίνημα, η Αλλαγή του Αντρέα, αλλά αυτό που τον θεμελίωνε εξόχως ήταν το μικρό εξοχικό, το αυτοκίνητο, το ιδιόκτητο διαμέρισμα. Αυτή η μικροεπική στροφή του Ελληνα στην κανονικότητα, η επιλογή του Αριστερού να πάει για μπάνιο χωρίς τις βασανιστικές τύψεις για τους βομβαρδισμούς του ιμπεριαλισμού, αυτή η μικρή ηδονοθηρική στροφή προς τον θείο μικροαστισμό, τώρα τιμωρείται: Τον βαθμολογούν τα spreads. Αυτά αξιολογούν τη μαζική μεταδικτατορική επιλογή. Να η σκοτεινή εξίσωση: οι ήρωες και οι μικροήρωες της αντιχουντικής αντίστασης εξατμίζονται ως παραδείγματα από τους οίκους αξιολόγησης και τις τράπεζες. Φυσικά, τέτοιου είδους δίπολα δεν φωτίζουν το πολιτιστικό μας υπόστρωμα ούτε δίνουν απάντηση σε ένα κυρίως, πολιτικό πρόβλημα: όχι αν η ευρωπαϊκή επιλογή ήταν έκπτωση της εθνικής κυριαρχίας (όπως ισχυρίζονται αρκετοί), αλλά αν η αδυναμία της ελληνικής πολιτικής ελίτ να αναλύσει, να προβλέψει, να σχεδιάσει, έστω να διαπραγματευτεί, οφείλεται σε έναν ιστορικό πατερναλισμό που μας υπερ- καθοδηγεί και μας εξασφαλίζει τα άλλοθί μας. Η μεγάλη Ιστορία, η εμμονή των άμισθων αγωνιστών πήγε στον χαμό, κακοδίδαξε τους επερχόμενους, κατέληξε στην πολιτική λαθρεμπορία των κομμάτων εξουσίας, στους μικροεπαγγελματίες των κομμάτων της Αριστεράς. Ολα φαίνεται ότι παράγουν κάτι πιο τελικό από τη σύλληψη, την αντίσταση, την εξορία, έστω τη μικροαστική φαντασίωση. Παράγουν την αυτοφυλάκιση σε ένα τερατώδες συλλογικό έλλειμμα. Η επέτειος της χούντας καταλήγει στην επαιτεία σε έναν άλλο υψηλότερο και φτωχότερο πολιτισμό: αυτόν της ηθικής απόφασης, της πολιτικής λογιοσύνης, της δίψας για το καλό. Για λίγο, φυσικά. Μέχρι να έρθει η επόμενη «Δευτέρα», μέχρι μια ακόμα «βεβαίωση» της Κομισιόν. Ωστε να ρίξουμε τα μπετά για τον επόμενο αυθαίρετο όροφο.

Ελευθεροτυπία

* Ζωγράφος, επ. καθηγητής Αρχιτεκτόνων ΕΜΠ

17 σχόλια

  1. Έξοχο, πραγματικά!!
    Ευχαριστώ Αφεντικό :)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Για άλλο σκοπό ήρθα 5 το πρωί μετά από ολονύκτια κραιπάλη στο πανηγύρι του Αη - Γιώργη στα Σεβαστέϊκα με μεζέδες - κρασιά μουσική - τραγούδι και καλή παρέα ...
    Και σε άλλο κλίμα μπήκα με το άρθρο του ξαδέλφου και αδελφικού φίλου μου Δημήτρη !!!
    Τέλος πάντων δέξου τις θερμότερες ευχές μου για τη γιορτή σου γείτονα !!!
    Όσο για τα υπόλοιπα συμφωνώ αν και βέβαια τα έζησα σε δεύτερο πλάνο σε σχέση με το Δημήτρη ...
    Το μόνο που δε μπορώ να αισθανθώ, τύψεις σαν ο μέσος Έλληνας που προσπάθησε, μετά από τόσες γενιές που βάδισαν πέτρινα χρόνια, να ζήσει και να απολαύσει αυτά που δικαιούται ο κάθε εργαζόμενος σαν επακόλουθο του καθημερινού του μόχθου !!!
    Αυτοί που πράγματι βύθισαν τη χώρα στο χρέος και την ανυποληψία σφυρίζουν αδιάφορα αποποιούμενοι τις ευθύνες τους ...
    Άσε που πια δεν κινδυνεύουν απ' τη μέγγενη των σκληρών μέτρων που μας επιβάλλουν οι ίδιοι που πρωτίστως φταίνε για την κατάντια μας !!!
    Την καλημέρα μου και ... ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΛΛΑ !!!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. @Side21
    Ευχαριστώ πολύ γείτονα για τις ευχές και πιο πολύ ακόμα που μετά από τέτοιο ολονύκτιο γλέντι, (τι γλέντι; κραιπάλη!) σκέφτηκες να περάσεις από δω!!
    Να είσαι καλά φίλε μου
    Και του χρόνου!!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. όπως το είπατε, έξοχο πραγματικά!
    και βεβαίως πολύχρονος, ότι επιθυμείτε :)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. ΠΟΛΥΧΡΟΝΟΣ, ΚΑΛΟΧΡΟΝΟΣ, ΧΑΡΟΥΜΕΝΟΣ, ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟΣ και ΥΓΙΗΣ!!!
    Κοντά σ' αυτούς και μ' αυτούς που αγαπάς και σ' αγαπούν

    Φιλί και Γλαρένιες αγκαλιές

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. @melissoula
    Ευχαριστώ πολύ καλή μου!
    Σου εύχομαι να έχεις κι εσύ μια υπέροχη γιορτινή μέρα :)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. @ΦΥΡΔΗΝ-ΜΙΓΔΗΝ
    Ευχαριστώ πολύ Γλαρένια μου για τις υπέροχες ευχές σου και το πανέμορφο όπως πάντα δωράκι σου
    Φιλιά πολλά

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  8. Χρόνια πολλά και γεμάτα χαρές σας εύχομαι!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  9. Χρόνια πολλά Γιώργο μου.Χαμογελαστός και γεμάτος πάντα.

    Στις άκρες του μαχαιριού που περπατάμε πια, οι πληγές θα στάξουν γρήγορα. Στο κείμενο σου αναφέρομαι.

    Φιλί

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  10. Καλημέρα φίλε μου και καλή σου
    εβδομάδα εκεί στον Μπάλο.
    Έστω και καθυστερημένα
    ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΛΛΑ.
    Ιστορία και αλήθειες όλα αυτά,
    όμως υπάρχει το ερώτημα ….
    Ποιος πληρώνει τελικά ;
    Έλληνα τον λένε
    και αντέχει από ότι φαίνεται.
    Όμως ως πότε στον βωμό
    των συμφερόντων;
    Αχ όμορφη
    και παράξενη Πατρίδα …..!!!!

    Φιλιά ζαφοροκεντημένα
    για καλή εβδομάδα.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  11. Χρονια πολλα και κυριως καλα , ευχομαι, εστω και με καθυστερηση! Ααλλωστε λενε οι γιορτες κρατουν σαραντα μερες!
    Εξοχο το κειμενο! Συγχαρητηρια!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  12. Kι εγώ για να σου ευχηθώ ήρθα Γιώργο, αν και καθυστερημένη..

    Να είσαι καλά και να χαίρεσαι τους ανθρώπους που αγαπάς, τη ζωή την ίδια!

    Γράφεις πάντα για πράγματα σημαντικά, σε μια εποχή που δοξάζει τα ασήμαντα και χαίρομαι που το κάνεις.

    Καλό σου βράδυ, μέχρι να τα ξαναπούμε.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  13. @faraona
    Ευχαριστώ πολύ faraona μου για όλα :)
    Φιλιά
    Καλημέρα

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  14. @Freedula
    Ευχαριστώ Ελέ μου για τις αισιόδοξες ευχές σου! Μου είναι απαραίτητες άμεσα :))
    Οι προβλέψεις σου από την άλλη, σύντομα επαληθεύονται... "Σάββατο κοντή γιορτή, δω κοντά κι η Κυριακή!!"
    Καλό κουράγιο φίλη μου καλή
    Φιλιά πολλά
    Καλημέρα

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  15. @ζαφορα
    Ευχαριστώ πολύ ζαφορούλα που με σκέφτηκες!!
    Αντέχει λες;; Θα δείξει πολύ σύντομα!!!
    Ανταποδίδω τα φιλιά με ευχή για καλό Σαββατοκύριακο :)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  16. @xeimwniatikhliakada
    Με τις αλλαγές που έρχονται στη ζωή μας, θα "γιορτάζουμε" όλο το χρόνο :))
    Ευχαριστώ πολύ
    Το έξοχο κείμενο του Δημήτρη Σεβαστάκη, με συγκίνησε ιδιαίτερα κι εμένα!!
    Αυτή η μικρή φιλοξενία που του πρόσφερα είχε να κάνει κυρίως με την προσωπική μου ανάγκη για την παρουσία του στη σελίδα μου!!
    Φιλιά
    Καλή σου μέρα

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  17. @aikaterinitempeli
    Καλώς τηνε την Κατερινιώ!! Ευχές ζεστές και ουσιαστικές!! Σ' ευχαριστώ πολύ!!
    Εδώ για την ακρίβεια...αντιγράφω :)
    Πολύ θα το ήθελα να το είχα γράψει, αλλά και λόγω ηλικίας και λόγω κοινωνικού περίγυρου, δε θα μπορούσα να έχω ποτέ τις εμπειρίες ζωής του Δημήτρη!
    Μακάρι να τα είχα όλα αυτά, μαζί με τα ταλέντα του!! Τότε ίσως να τα είχα καταφέρει κι εγώ :))
    Φιλιά πολλά
    Καλημέρα

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Αρχική σελίδα