ΚΟΥΜΕΪΚΑ ΣΑΜΟΥ: Η ζωή χωρίς το νταμάρι!

Η υπόθεση της ιστορίας μας έχει αρκετά υποθετικά στοιχεία, πάρα πολλά φανταστικά και μια ωμή πραγματικότητα…
Κουμέικα 1930…
Δεν πάνε πολλά χρόνια από τότε που γύρισε ο πατέρας του από την Αμερική.

Από το τσούρμο που είχε κινήσει για τη γη της «επαγγελίας», ούτε οι μισοί δεν επέστρεψαν. Άλλοι έμειναν κοντά στην οικογένεια που σκάρωσαν εκεί, μερικούς τους σκέπασε για πάντα το χώμα και το σκοτάδι των στοών κι όσοι τα κατάφεραν, τους πήρε καιρό πολύ να μάθουν από την αρχή ξανά, τα πρόσωπα που φεύγοντας, είχαν αφήσει πίσω.
Το χωριό, απομακρυσμένο από τη μεγάλη εμπορική πολιτεία και την πρωτεύουσα, έψαχνε να βρει το δρόμο του από τη μια στα λιόδεντρα και στα καπνοχώραφα κι από την άλλη στην ανοιχτή θάλασσα του Μπάλου.

Τα «Γκμέικα»εκείνο τον καιρό μετρούσαν κοντά χίλιες ψυχές.

Μόλις πρόπερσι (1928) που έγινε η τελευταία καταγραφή, βρέθηκαν να είναι 978 νοματαίοι.

Μαζί με το μπαούλο που κατέβασε από τη σκάλα του καραβιού ο πατέρας του, του έφερε και μια φωτογραφική μηχανή.

Ένα μεγάλο ξύλινο κουτί μ’ ένα φακό στο μπροστινό μέρος καλυμμένο από ένα καπάκι κι ένα τρίποδο για να στηρίζεται και να βγάζει ακούνητες φωτογραφίες.

Του έφερε και μερικές πλάκες κι άρχισε τότε ο νεαρός φωτογράφος να φέρνει βόλτα τις γειτονιές και ν' αποθανατίζει τοπία και πρόσωπα.
Του είχε κάνει εντύπωση μεγάλη, το βουνό που δέσποζε βορειοανατολικά του χωριού και δε χόρταινε να το «τραβάει».

Το γνώριζε καλά το "Κανάλι" καθώς ανέβαινε τον ανηφορικό δρόμο από τις γλίστρες και πρόβαλε μπροστά του πελώριο. Έτσι του έμοιαζε.
Έφτασε με τα πόδια στην απάνω γειτονιά, έστησε το τρίποδο του πίσω απ το τελευταίο σπίτι και σημάδεψε εκεί που έσκαγε ο ήλιος, καθώς βασίλευε πίσω από τον Κέρκη. 

Έβαλε και την ελιά στο πλάνο, γιατί του άρεσε το σχήμα που της είχε δώσει ο αέρας και τα χρόνια.

Μετά, φορτώθηκε τα σύνεργα και τράβηξε για το Γιαλό.

Κατέβηκε από τα σκαλιά της πλατείας, προσπέρασε τα πλυσταριά και τράβηξε το μονοπάτι κάτω απ τον Άι Νικόλα.

Σταυροκοπήθηκε σαν πέρασε κάτω απ τη ροδιά στο πλάι της εκκλησίας και τράβηξε κατά τη στέρνα. Δεν είχε καιρό για παιχνίδι με τα βατράχια της ρεματιάς, αφού ο ήλιος είχε περάσει εδώ και πολύ ώρα από τα μισά του ουρανού. 

Λίγο πριν πάρει τη στροφή για το Παλιοχώρι, γύρισε και έριξε μια τελευταία ματιά πίσω του.

Να το πάλι, πάνω απ το χωριό!!

Ένοιωθε πως δε μπορούσε να του ξεφύγει.

Έστησε πάλι τη μηχανή, κεντράρισε το κάδρο του και τράβηξε το καπάκι για μισό λεπτό.

«Ιδώ σ' έχου..» μονολόγησε.

Κατακαλόκαιρο και το φεγγάρι ολοστρόγγυλο θα πρόβαλε σε καμιά δυο ώρες πάνω απ τους Σπαθαραίους. Άφησε την παρέα να περιμένει κι έτρεξε στο κατώι να βρει τα σύνεργα του. Θα έστηνε τη μηχανή, στη δική του γειτονιά.. 

Όλα ήταν έτοιμα, αλλά αυτό το άτιμο, δεν έλεγε να προβάλει ακόμα.

Έστρεψε το φακό πάλι προς το βουνό.

Από εδώ, είχε άλλη οπτική γωνία. Του φάνηκε ακόμα μεγαλύτερο. Οι κινήσεις γνωστές και το κάδρο στην πλάκα του «ανάσκελα». 

Όταν θα εμφάνιζε τις φωτογραφίες του, θα τις έκρυβε σαν πολύτιμο θησαυρό, στο μπαούλο που είχε φέρει ο πατέρας του σαν γύρισε απ την Αμερική.

Ποιος ξέρει, μετά από χρόνια, ίσως κάποιος έμπαινε στον κόπο να επαναλάβει το παιχνίδι με τις λήψεις.

Πώς θα έμοιαζε άραγε τότε το «βουνό του»;

Κουμέικα 2011…
Όποιος ψάχνει, βρίσκει!! Για άλλο βέβαια πήγαινε ο Γιώργης και άλλο βρήκε.

Ο προπάππος του ξακουστός κλαριντζής στο νησί, λέγεται οτι γυρνώντας από την Αμερική έφερε μαζί του ένα μπαούλο.

Εκεί έβαλε τα χρήματα που απόκτησε στην ξενιτιά!! Τα κράτησε καλά φυλαγμένα, μέχρι που έγιναν «στούκας» ... 

Εκεί έκρυβε και ότι πολύτιμο έπεφτε στα χέρια του. Να είχε κρύψει άραγε εκεί και το κλαρίνο του; Η μάνα του, του είχε πει πως το είχαν πάρει κάτι γύφτοι ξεγελώντας την προγιαγιά του τη Μαριώ. Τι είχε να χάσει όμως; Ο «θησαυρός» ίσως ήταν ακόμα μέσα φυλαγμένος..

Παραμέρισε τη βαριά κουρελού, τράβηξε με τα δάχτυλά του τα δυο μεγάλα μάνταλα που σκέπαζαν τις κλειδωνιές και ανασήκωσε το καπάκι. Μια μυρωδιά κλεισούρας εισέβαλε βίαια στα ρουθούνια του και παραμέρισε για λίγο στο πλάι.
Έκαμε να σηκώσει τα κλινοσκεπάσματα και τα χράμια κι εκεί ανάμεσα σε δυο στοίβες «στούκας» έπιασε ένα μεγάλο φάκελο δεμένο με καπνόσπαγκο.

Είχε κιτρινίσει από τον καιρό και την υγρασία του κατωγιού και είχε σκόρπιες κηλίδες σκουριάς σχεδόν σ’ όλη την επιφάνεια του. Τον άνοιξε προσεκτικά μη και ξεπεταχθεί κανένα "τέρας" από μέσα και άδειασε το περιεχόμενό του πάνω στον παλιό ξύλινο σοφρά... 

Τρεις παλιές φωτογραφίες !!!!

Οι δυο σε καδράκι από σκληρό χαρτόνι και η άλλη σε κορνίζα ξύλινη…
Όλες το ίδιο θέμα.  Τα "Κανάλια"!

«Μα αυτό δεν είναι το βουνό με το νταμάρι;» αναρωτήθηκε
«Έτσι ήτανε λοιπόν;;»

Στην απογευματινή φωτογραφική του εξόρμηση, πήρε παρέα του τον Παντελή και το Βαγγέλη . Τα νέα φυντάνια πίσω απ το φακό, για να βλέπουν τον παλιό και να μαθαίνουν…
Δεν άργησαν να εντοπίσουν τα πλάνα τους.

Τράβηξαν πολλές φωτογραφίες, έτσι που να έχουν στα σίγουρα τα ίδια κάδρα με τον παππού. 

Αποτύπωσαν χαλάσματα, τα ερειπωμένα του χωριού, τη θέα απ το γεφύρι, από το σπίτι του Σταμάτη, το σπίτι του Φερμανή, την πλατεία.

"Μαρέ πιδάκιμ, τ' Παντιλή δεν είσι συ;" 

"Ναι "θεία" ο Γιώργος είμαι!"

"Κι τι τραβάς; Τα γκριμζμένα;"

"Ναι "θεία", είναι όμορφα..!!" 

Η προβολή στο λάπτοπ έδειξε ολοκάθαρα τι είχε γίνει.

Το τοπίο είχε ανεπανόρθωτα πληγωθεί... 

Λες και ήταν άλλος τόπος!! 

Ένα φουρνέλο έσκασε εκείνη τη στιγμή και το σπίτι σείστηκε συθέμελα. Έτριξαν τα τζάμια και ο δρόμος ψηλά στο βουνό γέμισε χώμα, που καθώς φυσούσε γεμάτο το μελτέμι, κατέβαζε τη σκόνη προς τα κάτω.

Τι γίνονται τα νταμάρια όταν «πεθάνουν»; 
Το σχετικό δημοσίευμα του Μιχ. Μιχαλιάδη στο ΕΥΠΛΟΙΑ το e-περιοδικό του δικτύου αιγαίου, έδωσε την απάντηση :

«Στη Σάμο μεταπολεμικά λειτούργησαν πολλά μικρά λατομεία σε διάφορα σημεία του νησιού, των οποίων η λειτουργία σήμερα έχει διακοπεί..

Σε κανένα από αυτά δεν έχει αποκατασταθεί το φυσικό περιβάλλον ή έστω να έχουν γίνει παρεμβάσεις από αυτούς που τα εκμεταλλεύτηκαν ή από την πολιτεία, για να απαλυνθούν οι πληγές που άφησε το ανθρώπινο χέρι στην σάρκα της Σάμου, αφού δεν υπήρχε καμία νομοθετική πρόβλεψη προς τούτο. Έτσι, μόνο ο χρόνος μπορεί να απαλείψει τα σημάδια αυτά...»

Διάβασε κι άλλα :

"Τα τελευταία χρόνια λειτούργησαν στο νησί 5 νόμιμα λατομεία στις περιοχές : Πύργου (1), Μαυρατζαίων (1), Βαθέος (1), Πλατάνου (2).
Από αυτά, σήμερα εξακολουθούν και υπάρχουν 3 λατομεία, 1 στην Ανατολική Σάμο και 2 στην Δυτική (που ουσιαστικά ευρίσκονται στον ίδιο χώρο και αποτελούν μία εκμετάλλευση) [Σημ. Στο "δικό μας" αναφέρεται].

Αυτό της Ανατολικής Σάμου, στην τοποθεσία Κοκκινόβραχος Βαθέως, ευρίσκεται σε φάση αποκατάστασης του φυσικού περιβάλλοντος, αφού η άδειά του έληξε από το έτος 2007, όπως και το ένα από τα δύο στην περιοχή Πλατάνου.
Σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα θα λήξει η άδεια λειτουργίας και του τελευταίου ( του "δικού μας"), με αποτέλεσμα, αφενός μεν ανεργία - που θα πλήξει περίπου σαράντα οικογένειες -, και αφετέρου η Σάμος πλέον θα πρέπει να τροφοδοτείται με αδρανή υλικά από άλλα νησιά.

Αυτό σημαίνει ότι πολλές φορές δεν θα είναι συνεχόμενη η τροφοδοσία του νησιού, και ίσως και μεγαλύτερο κόστος"...

Εντάξει παιδιά, χαλαρώστε..  Η άδεια του συγκεκριμένου λατομείου που έληγε τον Αύγουστο του 2010, ανανεώθηκε πρόσφατα, μέχρι το τέλος του 2013!! 

Ααααχ ρε παππού, σε σκοτούρες μ’ έβαλες με τις λήψεις σου…

Επεξηγήσεις:
Οι «παλιές» φωτογραφίες, δεν είναι και τόσο … παλιές!!

Ελάτε τώρα, το είχατε καταλάβει...!!

Πρόκειται για τις ίδιες περσινές λήψεις, που για τις ανάγκες του μύθου, επεξεργάστηκαν και "αποκαταστάθηκε η τάξη", με τη βοήθεια ειδικών φωτογραφικών προγραμμάτων. 

Με την αποκατάσταση του φυσικού τοπίου, άραγε τι θα γίνει;

«Ευρωπαϊκή Σύμβαση του Τοπίου»

Κάθε χώρα αναλαμβάνει:
Α) Να αναγνωρίζει νομικά τα τοπία ως ένα απαραίτητο συστατικό στοιχείο του ανθρώπινου περιβάλλοντος, ως μια έκφραση της ποικιλίας της κοινής πολιτιστικής και φυσικής κληρονομιάς τους, και ως θεμέλιο της ταυτότητας τους. 
Εuropean Landscape Convention, Συμβούλιο της Ευρώπης, 2000
ΝΟΜΟΣ ΥΠ’ ΑΡΙΘ. 3827 (ΦΕΚ Α 30/25.2.2010)
http://www.coe.int/t/dg4/cultureheritage/heritage/landscape/compendium/LOIGrece.pdf