Ο ΤΡΑΓΟΥΔΙΣΤΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΜΟΥΤΣΟΣ ή ΣΑΜΙΩΤΗΣ

Ο Ιωάννης Ηρακλή Μούτσος, γεννήθηκε στο Βαθύ της Σάμου το 1889. Το κανονικό όνομα της οικογένειάς του ήταν Μουρίκης, ενώ Μούτσος ήταν το παρατσούκλι. Αργότερα, λόγω της καταγωγής του, συνηθίζονταν να τον αποκαλούν Σαμιώτη. Έτσι, στους δίσκους της MECHIAN RECORDS τον βρίσκουμε και σαν Μούτσο και σαν Σαμιώτη.

Άρχισε να τραγουδάει και να μαθαίνει σαντούρι από μικρός. Το 1905, σε ηλικία 16 ετών, πήγε με κάποια Σαμιώτικη κομπανία στη Σμύρνη, όπου έμεινε για πέντε χρόνια. Εκεί τελειοποιήθηκε στο σαντούρι, ενώ ταυτόχρονα ολοκληρώθηκε σαν τραγουδιστής. Η θητεία του στη Σμύρνη, είχε σαν αποτέλεσμα να αποτυπωθούν στο μυαλό του τα βυζαντινά ακούσματα των μεγάλων Σμυρνιών τραγουδιστών των αρχών του περασμένου αιώνα. Έτσι, ο Μούτσος έγινε άριστος εκτελεστής αμανέδων.
Γυρίζοντας στη Σάμο το 1910, παντρεύεται την Ελένη Παπαγεωργίου, ανεψιά των γνωστών στη Σάμο οργανοπαιχτών αδελφών Βεργώνη. Συνεργάζεται με το συγκρότημα των Βεργώνηδων μέχρι το 1912, που πηγαίνει εθελοντής στον Α΄ Βαλκανικό Πόλεμο. Τον ίδιο χρόνο γεννήθηκε και ο γιος του Δημήτρης.

Μετά τον πόλεμο γυρίζει στη Σάμο, όπου μένει μέχρι το 1915, οπότε φεύγει περιοδεία στην Αίγυπτο. Στην Αίγυπτο πήγε για ένα μήνα αλλά έμεινε 8 ολόκληρα χρόνια. Έγινε διάσημος. Αμοιβόταν πλουσιοπάροχα και έφτασε να έχει δικό του μαγαζί στο Κάϊρο.


Από την Αίγυπτο γύρισε στη Σάμο το 1923. Στο διάστημα που έλειπε έκανε ηχογραφήσεις για τη MECHIAN RECORDS. Ο Μούτσος ήταν ο κυριότερος ερμηνευτής ελληνικών τραγουδιών της εταιρείας. Δεν γνωρίζουμε πόσα ακριβώς τραγούδια ηχογράφησε. Μέχρι στιγμής έχουμε εντοπίσει εννέα, πρέπει όμως να είναι πάνω από τριάντα. Ηχογράφησε κυρίως αμανέδες, ελαφρά και δημοτικά τραγούδια.


Γυρίζοντας όμως στη Σάμο, δεν βρήκε τη γυναίκα του, η οποία την ίδια χρονιά τον είχε εγκαταλείψει και μαζί με το παιδί τους είχε πάει στην Αυστραλία. Ο Μούτσος έτσι έχασε τα ίχνη τους.

Μουσικοί : Γιάννης Μούτσος κιθάρα, Γιάννης Καλτάκης βιολί, Ευάγγελος Καλτάκης βιολί, Πανάνες Καλτάκης, σαντούρι - Νενέδες (;) ~1930

Παντρεύτηκε για δεύτερη φορά, την Εριφύλλη Σοφούλη (της γνωστής οικογενείας των Σοφούληδων) από το Παλαιόκαστρο της Σάμου, με την οποία έκανε έξι κόρες. Συνέχισε πάντα να εργάζεται επαγγελματικά στη Σάμο σαν τραγουδιστής. Συνεργάστηκε στενά με το συγκρότημα των αδελφών Καλτάκη. Η στενή συνεργασία μαζί τους έγινε και κουμπαριά, καθώς ο Γιάννης Καλτάκης βάφτισε μια από τις κόρες του. Όπως χαρακτηριστικά έχει λεχθεί, ο Μούτσος δεν έκανε χωρίς τους Καλτάκηδες και οι Καλτάκηδες χωρίς το Μούτσο.

Το 1938 εγκαταστάθηκε μόνιμα στην Αθήνα. Εκεί συνεργάστηκε με πολλούς διάσημους οργανοπαίχτες και τραγουδιστές της εποχής, όπως τη Ρόζα Εσκενάζυ. Παράλληλα έκανε περιοδείες και σε άλλα μέρη της Ελλάδος, πηγαίνοντας σε πανηγύρια κ.λ.π. Με τη Σάμο βέβαια είχε πάντα συχνή επαφή.

Το 1953, ο συνθέτης Μηνάς Πορτοκάλης τον έπεισε να ηχογραφήσει στην Αθήνα μερικά τραγούδια, τα οποία θα κυκλοφορούσαν στην Αμερική, υποσχόμενος δόξα και χρήμα. Οι δίσκοι αυτοί πράγματι κυκλοφόρησαν στην Αμερική, από την εκεί ελληνική εταιρεία δίσκων PARNASUS. Βέβαια, ο Μούτσος όχι χρήματα δεν πήρε…, αλλά ούτε ένα δίσκο για δείγμα. Δεν γνωρίζουμε πόσα τραγούδια ηχογράφησε τότε ο Μούτσος. Την ετικέττα ενός τέτοιου δίσκου, που περιέχει τον παραδοσιακό αμανέ «ΜΙΝΟΡΕ», δημοσιεύουμε.


Ο Μούτσος στο δίσκο αυτό παίζει και κιθάρα, όργανο που άρχισε να παίζει αφήνοντας το σαντούρι. Γύρω στο 1965 σταμάτησε τις επαγγελματικές του εμφανίσεις.

Ο Μούτσος διακρίθηκε κυρίως σαν τραγουδιστής. Η σπάνια φωνή του και η θητεία του στη Σμύρνη, τον έκαναν να τραγουδάει όχι μόνο αμανέδες αλλά ακόμα και ελαφρά τραγούδια με απαράμιλλο τρόπο. Ακόμα και σήμερα στη Σάμο θυμούνται τους αμανέδες του. Ο διάσημος Σαμιώτης τραγουδιστής Κώστας Ρούκουνας, σε μια τηλεοπτική του εμφάνιση, λίγο πριν πεθάνει, αναφέρθηκε με κολακευτικά λόγια στον Μούτσο.

Ο μεγάλος του καημός σε όλη του τη ζωή, υπήρξε ο χαμένος γιος του Δημήτρης. Τελικά, κατάφερε μετά από 62 ολόκληρα χρόνια να συναντηθεί με το γιό του, που ήρθε να τον δεί από την Αυστραλία, λίγο πριν πεθάνει. Πέθανε στην Αθήνα, στις 21 Οκτωβρίου 1977. Μια μικρή είδηση για το θάνατό του, δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «ΣΑΜΙΑΚΟΝ ΒΗΜΑ» της 23/10/1977:

«Εν μέσω θρήνων των θυγατέρων του, απεβίωσε προχτές στην Αθήνα και εις ηλικίαν 90 ετών, ο συμπολίτης Ιωάννης Μούτσος, μουσικός. Ο αείμνηστος Γιάννης υπήρξεν έντιμος πολίτης, άριστος οικογενειάρχης και καλός χριστιανός. Οι Σάμιοι θα ενθυμούνται την μελωδική του φωνή και το κέφι που σκόρπιζε κατά τας διασκεδάσεις, αίτινες ελάμβανον χώρα εις Σάμον, όπου δεν υπήρχον ούτε Πικ-Απ αλλ’ ούτε και Τσου-Μπόξ…».

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΔΙΣΚΟΓΡΑΦΙΑ Ι. ΜΟΥΤΣΟΥ ή ΣΑΜΙΩΤΗ 

Α. ΣΤΗΝ ΕΤΑΙΡΕΙΑ MECHIAN RECORD ΑΙΓΥΠΤΟΥ 

Νο 525: ΠΩΣ ΗΘΕΛΑ ΝΑ ΠΕΘΑΙΝΑ(ΜΑΝΕΣ)
Νο 526: ΤΟ ΜΟΝΟ ΜΟΥ ΠΑΡΑΠΟΝΟ(RAST)
Νο 527: ΜΑΤΙΑ ΕΥΜΟΡΦΑ ΓΛΥΚΑ
Νο 528: ΤΑ ΚΟΡΑΛΕΝΙΑ ΧΕΙΛΗ ΣΟΥ
Νο 529: ΘΥΜΗΣΟΥ ΕΝΑ ΒΡΑΔΥ
Νο 561: ΔΖΙΒΑΕΡΙ
Νο 562: ΑΓΓΕΛΑ ΜΟΥ
Νο 525: ΑΛΗ ΠΑΣΑΣ
Νο 525: Μ’ ΕΚΑΝΕΣ ΝΑ ΤΥΡΑΝΝΗΘΩ

Β. ΣΤΗΝ ΕΤΑΙΡΕΙΑ PARNASSUS ΑΜΕΡΙΚΗΣ 

Νο Ρ-206-Β: ΜΙΝΟΡΕ(ΜΑΝΕΣ ΜΙΝΟΡΕ, ΣΜΥΡΝΑΙΪΚΟΣ)

ΣΤΙΧΟΙ ΤΡΙΩΝ ΑΜΑΝΕΔΩΝ ΤΟΥ Ι. ΜΟΥΤΣΟΥ 

ΠΩΣ ΗΘΕΛΑ ΝΑ ΠΕΘΑΙΝΑ(ΜΑΝΕΣ)

Ήθελα και να πέθαινα,
και κείνο να 'ναι ψέμα,
να δω ποιος θα με λυπηθεί,
και ποιος πονεί για μένα.

ΤΟ ΜΟΝΟ ΜΟΥ ΠΑΡΑΠΟΝΟ (RAST)

Το μόνο μου παράπονο,
είναι που δε σε βλέπω,
και μόνος μου το απορώ,
το νου μου πώς τον έχω.

ΜΙΝΟΡΕ ΜΑΝΕΣ ΣΜΥΡΝΑΙΪΚΟΣ

Μη λησμονήσεις να ρωτάς,
καμιά φορά για μένα,
ή βρίσκομαι εις τη ζωή,
ή πέθανα για σένα.

Η ανάρτηση αυτή, προέρχεται από το άρθρο του Αριστομένη Καλυβιώτη που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό "Συλλογές" με τον τίτλο : "Οι ηχογραφήσεις ελληνικών τραγουδιών στην Αίγυπτο, και ο τραγουδιστής Ιωάννης Μούτσος" (Αθήνα, Σεπτέμβριος 1995)