Το έργο συγκεντρώθηκε κατά τη διάρκεια πολλών αιώνων από διάφορους συγγραφείς, μεταφραστές και μελετητές σε όλη τη Μέση Ανατολή, την Κεντρική Ασία και τη Βόρεια Αφρική. Οι ρίζες των ίδιων των ιστοριών ανιχνεύονται πίσω στην αρχαία και μεσαιωνική αραβική, περσική, ινδική, τουρκική, αιγυπτιακή και μεσοποταμιακή παράδοση και λογοτεχνία. Ειδικότερα, πολλές ιστορίες προέρχονται από την παράδοση της εποχής των Χαλιφάτων ενώ άλλες προέρχονται από την Περσία, έχοντας εισάγει και ορισμένα ινδικά στοιχεία.
Αυτό που είναι κοινό σε όλες τις εκδόσεις της συλλογής είναι η αρχική ιστορία-πλαίσιο με τον Σαχριάρ (από την περσική λέξη شهريار που σημαίνει "βασιλιάς" ή "ηγεμόνας") και τη Χαλιμά. Μερικές εκδόσεις περιέχουν μόνο μερικές εκατοντάδες ιστορίες/νύχτες, ενώ άλλες περιλαμβάνουν 1.001 ή και περισσότερες.
Μερικές ιστορίες, και ιδιαίτερα "Ο Αλλαντίν και το Μαγικό Λυχνάρι", "Ο Αλί Μπαμπά και οι Σαράντα Κλέφτες" και ο "Σεβάχ", αν και είναι σχεδόν γνήσια παραδοσιακά παραμύθια της Μέσης Ανατολής, δεν αποτελούσαν μέρος των αραβικών εκδόσεων αλλά ενσωματώθηκαν στη συλλογή από τον Αντουάν Γκαλάν και άλλους Ευρωπαίους μεταφραστές.
Οι "Χίλιες και Μία Νύχτες" αποτελούν ένα από τα πιο δημοφιλή στο δυτικό κόσμο έργα της αραβικής λογοτεχνίας. Είναι αξιοσημείωτο ότι ο πρωτοποριακός και πλούσιος ποιητικός λόγος, οι ψαλμωδίες, τα τραγούδια, οι θρήνοι, οι ύμνοι, οι προσευχές, οι επικλήσεις, οι γρίφοι και τα σχόλια που παρέχονται από τους χαρακτήρες των ιστοριών είναι μοναδικά στην αραβική έκδοση της συλλογής. Μερικά είναι σύντομα όσο μία γραμμή, ενώ άλλα εκτείνονται σε δεκάδες γραμμές.
Η λογοτεχνική παράδοση του αραβικού κόσμου έχει αποδώσει μικρή σημασία στις Χίλιες και μία Νύχτες, οι οποίες θεωρούνται, ακόμη και από τη σύγχρονη δυτική κριτική, ως μία άνιση συλλογή αφηγημάτων. Επιπλέον, τα αραβικά της τελικής μορφής θεωρούνται πλαδαρά και αστόλιστα, και το ύφος ανεπιτήδευτο μεν αλλά με κοινοτοπίες και γραμματικά λάθη ανεπίτρεπτα για επαγγελματία Άραβα συγγραφέα.
Στην Ελλάδα, η συλλογή αυτή έγινε περισσότερο γνωστή με τον τίτλο Παραμύθια της Χαλιμάς εκ του ονόματος της παραλλαγής που τιτλοφορούταν στην Αίγυπτο. Κατά το 18ο αιώνα, στην Αίγυπτο η δημοφιλής αυτή συλλογή κυκλοφορούσε σε βιβλίου που περιείχε μόνο την κεντρική ιστορία περιλαμβάνοντας τέσσερις ή πέντε νύχτες και στην οποία όλα τα περσικά ονόματα είχαν αντικατασταθεί με αραβικά. Έτσι, το όνομα της ηρωίδας Σεχραζάτ αντικαταστάθηκε με το αραβικό Χαλιμά μπιντ Σαάντ Αλ Αχιάλι, κόρη του σεβαστού Αχιάλι. Στην πρώτη ελληνική έκδοση, ο εκδότης προτίμησε το αραβικό όνομα να ταιριάζει καλύτερα (ως φωνηεντόληκτο) για τα ελληνικά δεδομένα και παρουσίασε την συλλογή αυτή με ηρωίδα τη Χαλιμά. Αργότερα όμως στην Ελληνική Οπερέτα το ίδιο έργο παρουσιάσθηκε με το όνομα Σεχραζάτ.
Περιεχόμενα
Οι Χίλιες και Μία Νύχτες στηρίζονται στην κεντρική ιστορία ενός Πέρση βασιλιά, του Σαχριάρ, και της νέας του νύφης. Ο βασιλιάς συγκλονίζεται όταν ανακαλύπτει ότι η γυναίκα του αδελφού του είναι άπιστη και όταν ανακαλύπτει ότι και η δική του γυναίκα ήταν επίσης άπιστη, και μάλιστα με ένα δούλο του παλατιού, την εκτελεί. Όμως ήταν τόσο μεγάλη η πίκρα του και η θλίψη του, ώστε έγινε μισογύνης πιστεύοντας ότι όλες οι γυναίκες είναι ίδιες. Έτσι, ο βασιλιάς Σαχριάρ άρχισε να παντρεύεται κάθε μέρα και μία παρθένα, την οποία εκτελούσε το επόμενο πρωί ώστε να μην έχει την ευκαιρία να τον ατιμάσει. Τελικά ο βεζίρης, του οποίου το καθήκον ήταν να του βρίσκει παρθένες, δεν μπορούσε πια να του βρει άλλες νύφες. Η Σεχραζάντ (από την περσική λέξη شهرزاد, που πιθανόν σημαίνει "ευγενικής καταγωγής"), κόρη του βεζίρη, προσφέρεται η ίδια να γίνει η επόμενη νύφη και ο πατέρας της το αποδέχεται απρόθυμα. Τη νύχτα του γάμου τους, η Σεχραζάντ ξεκινάει να αφηγείται στον βασιλιά ένα παραμύθι, το οποίο όμως αφήνει ανολοκλήρωτο. Ο βασιλιάς, θέλοντας ν' ακούσει τη συνέχεια και το τέλος του παραμυθιού, αναγκάζεται να αναβάλει την εκτέλεσή της. Το επόμενο βράδυ, η Σεχραζάντ τελειώνει την αφήγηση του παραμυθιού και αμέσως αρχίζει άλλο, το οποίο αφήνει επίσης ανολοκλήρωτο. Ο βασιλιάς, θέλοντας ν' ακούσει και πάλι τη συνέχεια, αναβάλλει για άλλη μια φορά την εκτέλεση της Σεχραζάντ, κι αυτό συνεχίζεται για 1.001 νύχτες. Το τελευταίο βράδυ, ο βασιλιάς αποφασίζει να της χαρίσει τη ζωή για πάντα κι έτσι η Σεχραζάντ παραμένει βασίλισσα.
Οι ιστορίες ποικίλλουν καθώς περιλαμβάνουν ιστορικές αφηγήσεις, ιστορίες αγάπης, τραγωδίες, κωμωδίες, ποιήματα και διάφορους τύπους ερωτικών ιστοριών. Πολλές ιστορίες απεικονίζουν τζίνια, πιθήκους, μάγους, ταχυδακτυλουργούς και θρυλικές τοποθεσίες, τα οποία συχνά συνυπάρχουν, όχι πάντα ορθολογικά, με πραγματικούς ανθρώπους και γεωγραφικά μέρη. Ανάμεσα στους πρωταγωνιστές των ιστοριών περιλαμβάνεται ο ιστορικός Αββασίδης χαλίφης Χαρούν αλ Ρασίντ, ο Μεγάλος Βεζίρης Γιαχία ο Βαρμακίδης και ο ποιητής Αμπού Νουβάς, παρά το γεγονός ότι έζησαν 200 χρόνια μετά την πτώση της αυτοκρατορίας των Σασσανιδών, στης οποίας το ιστορικό πλαίσιο τοποθετείται η κεντρική ιστορία της Σεχραζάντ. Μερικές φορές ένας χαρακτήρας από μία ιστορία της Σεχραζάντ ξεκινάει παρουσιάζοντας έναν άλλον χαρακτήρα να αφηγείται μία δική του ιστορία, κι αυτή η ιστορία μπορεί να περιέχει άλλη μία, δημιουργώντας έτσι μία πλούσια και πολυεπίπεδη αφήγηση...
Οι διάφορες εκδόσεις έχουν και διαφορές στην εξέλιξη (σε ορισμένες η Σεχραζάντ ζητάει χάρη, σε ορισμένες ο βασιλιάς βλέπει τα παιδιά τους και αποφασίζει να μην εκτελέσει τη σύζυγό του και σε άλλες συμβαίνουν διάφορα πράγματα που αποσπούν την προσοχή του βασιλιά) αλλά όλες καταλήγουν με τον βασιλιά να δίνει χάρη στη σύζυγό του και να της χαρίζει τη ζωή. Τα πρότυπα του αφηγητή γι' αυτό που αποκαλείται κορύφωση της δραματικής στιγμής, φαίνεται να είναι ευρύτερα απ' ό,τι στη σύγχρονη λογοτεχνία. Ενώ σε πολλές περιπτώσεις η ιστορία διακόπτεται τη στιγμή που ο ήρωας βρίσκεται σε κίνδυνο να χάσει τη ζωή του ή αντιμετωπίζει άλλο μεγάλο πρόβλημα, σε ορισμένα μέρη του πλήρους κειμένου η Σεχραζάντ διακόπτει την αφήγησή της στη μέση μίας αναφοράς αφηρημένων φιλοσοφικών αρχών ή ενός συμπλέγματος σημείων της Ισλαμικής φιλοσοφίας, και σε μία περίπτωση κατά την αναλυτική περιγραφή της ανθρώπινης ανατομίας σύμφωνα με τον Γαληνό -και σε όλες αυτές τις περιπτώσεις αποδεικνύεται ότι είναι δικαιολογημένη η πεποίθησή της ότι η περιέργεια του βασιλιά για τη συνέχεια θα της χάριζε άλλη μια μέρα ζωής.
Αραβικό χειρόγραφο του έργου, της δεκαετίας του 1300
Προέλευση: εκδοχές και μεταφράσεις
Το ζήτημα της προέλευσης του έργου είναι εξαιρετικά περίπλοκο και οι σύγχρονοι μελετητές έχουν κάνει πολλές προσπάθειες να βρουν το πως προήλθε το έργο όπως είναι γνωστό σήμερα. Παραμένει άγνωστο το πότε, πού και από ποιους γράφτηκαν οι Χίλιες και μια Νύχτες, καθώς οι εκτεταμένες έρευνες έχουν αποκαλύψει σημαντικό αριθμό χειρογράφων, τα οποία ωστόσο είναι ελλιπή. Τις δεκαετίες του 1880 και του 1890 πραγματοποιήθηκε μεγάλη μελέτη πάνω στις Χίλιες και μια Νύχτες από διάφορους λόγιους, κατά τη διάρκεια της οποίας προέκυψε μία συναινετική άποψη για την ιστορία του κειμένου. Οι περισσότεροι μελετητές συμφωνούν ότι πρόκειται για ένα σύνθετο έργο και ότι οι πρώτες ιστορίες του ήρθαν από την Ινδία και την Περσία. Κάποια στιγμή, κατά πάσα πιθανότητα στις αρχές του 8ου αιώνα, αυτές οι ιστορίες μεταφράστηκαν στα αραβικά υπό τον τίτλο "Οι Χίλιες Νύχτες". Αυτή η συλλογή αποτέλεσε στη συνέχεια τη βάση του Χίλιες και μια Νύχτες. Ο αρχικός πυρήνας των ιστοριών ήταν αρκετά μικρός. Κατά την εποχή του χαλιφάτου των Αββασιδών, τον 9ο ή τον 10ο αιώνα, στον αρχικό πυρήνα της συλλογής προστέθηκαν νέες ιστορίες με φόντο τη Βαγδάτη του Χαρούν αλ Ρασίντ. Επίσης, ίσως από τον 10ο αιώνα και μετά, προστέθηκαν στη συλλογή ανεξάρτητες ηρωικές αφηγήσεις και ιστορίες. Αρκετές από τις ιστορίες προέρχονται και από την αρχαία ελληνική μυθολογία και τη βυζαντινή παράδοση. Από τον 13ο αιώνα και μετά, προστέθηκαν επιπλέον ιστορίες στη Συρία και την Αίγυπτο, πολλές εκ των οποίων δείχνουν την ενασχόληση με το σεξ και τη μαγεία. Μέχρι τον 16ο αι., προστέθηκαν ιστορίες από τις ισλαμικές αντι-Σταυροφορίες και άλλες ιστορίες που έφεραν στη Μέση Ανατολή οι Μογγόλοι, με αποτέλεσμα η συλλογή να μεγαλώσει αρκετά ώστε να καλύψει πλήρως τις 1.001 νύχτες αφηγήσεων που υπόσχεται ο τίτλος του έργου. (Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια)
Διαβάστε ΕΔΩ τη συνέχεια !!
~*~
Είναι τόσα πολλά αυτά που ακούμε, υποψιαζόμαστε, χαρακτηρίζουμε κι αναζητούμε την αλήθεια τους καθημερινά, αλλά εδώ, ανατρέχουμε στην πηγή, στα ..."αληθινά"!!
Η γλώσσα της έκδοσης είναι η καθαρεύουσα, βρισκόμαστε άλλωστε στο 1921 που όπως αναφέρει και ο Νίκος Σαραντάκος, ακόμα κι ο ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ, αυτή τη γλώσσα χρησιμοποιούσε τότε!!
Η Ελληνική αυτή έκδοση του 1921, είναι διαθέσιμη δωρεάν σε ψηφιακή μορφή από το Project Gutenberg, σε 3 τόμους (HTML, EPUB, Kindle, Plain Text UTF-8 κλπ), τους οποίους μπορείτε να βρείτε εδώ : ΤΟΜΟΣ 1, ΤΟΜΟΣ 2, ΤΟΜΟΣ 3 και σε μορφή pdf από το schooltime.gr : τόμος Α, τόμος Β, τόμος Γ
Το τονικό σύστημα έχει αλλάξει από πολυτονικό σε μονοτονικό. Η ορθογραφία του βιβλίου κατά τα άλλα, παραμένει ως έχει. Λέξεις με έντονους χαρακτήρες περικλείονται σε &. Οι υποσημειώσεις των σελίδων έχουν τεθεί στο τέλος του κάθε βιβλίου
Η γλώσσα της έκδοσης είναι η καθαρεύουσα, βρισκόμαστε άλλωστε στο 1921 που όπως αναφέρει και ο Νίκος Σαραντάκος, ακόμα κι ο ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ, αυτή τη γλώσσα χρησιμοποιούσε τότε!!
Η Ελληνική αυτή έκδοση του 1921, είναι διαθέσιμη δωρεάν σε ψηφιακή μορφή από το Project Gutenberg, σε 3 τόμους (HTML, EPUB, Kindle, Plain Text UTF-8 κλπ), τους οποίους μπορείτε να βρείτε εδώ : ΤΟΜΟΣ 1, ΤΟΜΟΣ 2, ΤΟΜΟΣ 3 και σε μορφή pdf από το schooltime.gr : τόμος Α, τόμος Β, τόμος Γ
Το τονικό σύστημα έχει αλλάξει από πολυτονικό σε μονοτονικό. Η ορθογραφία του βιβλίου κατά τα άλλα, παραμένει ως έχει. Λέξεις με έντονους χαρακτήρες περικλείονται σε &. Οι υποσημειώσεις των σελίδων έχουν τεθεί στο τέλος του κάθε βιβλίου
Εξοχο κύριε Γιώργο μας,εξαιρετικό!!!!!
ΑπάντησηΔιαγραφήΜπορώ να καταλάβω ποσο χρόνο και πόσο κόπο αφιερώσατε για να μας το προσφέρετε...
Μας αποζημιώσατε αρκούντως μετά τη σιωπή ...
Ευγε !!!