«Άσ’ το επάνω μου»!

γράφει ο Στράτος Δουκάκης

Σε κάτι απόμακρα και ξεχασμένα χωριά συναντάς τα πιο φωτεινά χαμόγελα.
Τις πιο όμορφες γιαγιάδες και τους πιο καλοσυνάτους γέροντες.
Στο πρόσωπό τους, ζωγραφισμένες οι αυλακιές από τα χρόνια.
Στα μάτια τους ο καημός για το χρόνο που τρέχει...
Σκληρός ο χρόνος, καταφερτζής, άρπαξε αυτό που ήθελε.
Συνήθως, τους βλέπεις να κάθονται - σα να πιάνουν στασίδι - και να λιάζονται στα ασπρισμένα κατώφλια τους.
Έχουν μια γλύκα, μια ετοιμότητα στο λόγο τους.
Τους ακούς να μιλάνε και μορφώνεσαι.
Ώρες μπορώ να κάθομαι μαζί τους.

Εκεί κάθονταν, στ’ ασβεστωμένο κατώφλι τους.
Εκείνη κι εκείνος. Ένα ζευγαράκι αιώνιο.
Η γιαγιά παιδεύεται μ’ ένα ασύρματο τηλέφωνο στο χέρι.
Λαχταρούσε να τηλεφωνήσει σε κάποιον.
Έτυχε να περνάω, με βλέπει, ξεθαρρεύει και μου φωνάζει: «Έλα γιόκα μ’, να μ’ πάρ’ς ένα αριθμό. Δεν καλουβλέπου πια…».
«Ευχαρίστως να σας βοηθήσω», αποκρίθηκα.
«Κάτσι, μη φύγ’ς, να σι τρατάρου κατιτίς».
«Δε φκιάχν’ς κάνα καφέ για του πιδί; Άντι, φκιάξει κι για μένα». Πρόσταξε εκείνος και συμπλήρωσε: «Γλυκούλικους η θ’κος μ’».
«Να δούμε πού θα φταξ’ του ζάχαρου σ’, κακουμοίρη μ’…»!
«Άσ’ του απάνου μ’»… της λέει κοφτά.
Και μου ’κλεισε το μάτι.

«Άσ’ του απάνου μ’»…
Τι μου θύμισε τώρα…
Μια παλιά ιστορία, από ένα χρονογράφημα του αλησμόνητου Φρέντυ Γερμανού.
Θα ’ταν το ’91.
Καλεσμένη στην εκπομπή του, η Μελίνα.
Η διάγνωση για τη μετάσταση της αρρώστιας της ήταν ήδη γνωστή.
Στο στούντιο και μια γιαγιά από την Κοκκινιά, με κάτασπρα μαλλιά και ροζ μάγουλα.
Πήγε για να χαρίσει στη Μελίνα ένα εικόνισμα της Παναγιάς. «Αυτό με φύλαξε εμένα τότε. Στη Μικρά Ασία.
«Το κρατούσα όλα αυτά τα χρόνια. Στο δίνω για να φυλάξει τώρα και σένα.»
Η Μελίνα τη φίλησε στο μάγουλο και της είπε: «Έχεις μάγουλα παιδιού, το ξέρεις;»
Και η γιαγιά σεμνά-σεμνά της απάντησε: «Εντάξει είμαι.»
Εντάξει ήταν.
Κι ας είχε περάσει από οδύσσειες και από προσφυγές, από καμμένες Σμύρνες κι από καμμένα χωριά. Και στην Κοκκινιά από άλλες περιπέτειες. Φτώχεια, παράγκες και εμφύλιους.
«Το δέρμα σου είναι σα δέρμα μωρού.Γιατί αφήνεις άσπρα τα μαλλιά σου;»
«Να τα βάψω;», ρώτησε διστακτικά η γιαγιά.
«Να τα βάψεις!»
«Και τι θα πει η γειτονιά;»
«Δεν είμαστε καλά!» (ξύπνησε η γνώριμη, φλογερή Μελίνα). «Εδώ δε φοβήθηκες τους Τούρκους και θα φοβηθείς τη γειτονιά; Να τα βάψεις»!
«Ξέρεις κανέναν καλό;», ρώτησε εμπιστευτικά η γιαγιά.
«Ξέρω!», τη βεβαίωσε η Μελίνα. «Θα σ’ τον βρω εγώ. Άσ’ το επάνω μου».
Η γιαγιά ήθελε να βάψει τα μαλλιά της, αλλά ήθελε έναν καλό που δε θα άλλαζε απότομα το χρώμα και… φανεί στη γειτονιά.
«Ας το επάνω μου»! Πόσοι άνθρωποι, αλήθεια, λαχταράνε για μια τέτοια απλή - ανδρική ως συνήθως - φράση; Πόσο αλλάζει ο ορίζοντας με ένα σκέτο «άσ’ το επάνω μου»!
Κι ο Φρέντυ, που εν τω μεταξύ σκεπτόταν πώς δυο ώρες εγγραφής έπρεπε να γίνουν 52 λεπτά εκπομπής, αναγκάζεται να τις διακόψει: «Κυρίες μου, κάπου εδώ πρέπει να σταματήσουμε».
Και η γιαγιά απτόητη, γυρίζει και του λέει: «Άντε στο καλό. Εμείς θα μείνουμε. Έχουμε ακόμα να πούμε μερικά με την κοπέλα εδώ.» Κι έσκασαν στα γέλια.
Δυο απίθανες, γελαστές Ελληνίδες. Η μια βγαλμένη από τα βελούδα και τα μετάξια των Μερκούρηδων και η άλλη ζυμωμένη στο αίμα και στη φωτιά της προσφυγιάς. Τόσο διαφορετικές και την ίδια ώρα τόσο ίδιες. Τόσο ίδιες στο γέλιο, στην περηφάνεια, στην απλότητα, στη λεβεντιά.
Είναι κάτι άνθρωποι, «μπορεί να ’ναι αγράμματοι, αλλά σοφοί. Και, προπάντων, τρυφεροί. Απαλοί, χωρίς γωνίες που κόβουν, χωρίς καχυποψία, δίχως έπαρση και επιθετική ειρωνεία που πληγώνει.».
 «Μεταξωτοί άνθρωποι». Όπως τους αποκαλούσε ο ποιητής Νίκος Καρούζος.

~.~

Ο «Μηθυμναίος», Στράτος Δουκάκης, «μακρινός μου ξάδερφος» και από τους πρώτους φίλους - συνοδοιπόρους στα παράξενα μονοπάτια της μπλογκόσφαιρας, ξεκίνησε να δημοσιεύει στην εφημερίδα ΕΜΠΡΟΣ της Μυτιλήνης τα χρονογραφήματα του, το Σεπτέμβρη του 2003.
Τότε ακόμα ζούσε στη μακρινή Βενεζουέλα και κατά καιρούς έστελνε τα «κομμάτια» του στην εφημερίδα.
Όταν στα τέλη του 2006 ο δρόμος του γυρισμού τον έφερε πίσω, του πρότειναν να γράφει σε μόνιμη πια βάση, κάθε Τρίτη, στην τελευταία σελίδα του φύλλου.
Από τότε μέχρι πρόσφατα δημοσιεύτηκαν συνολικά 284 άρθρα του.
Την Τρίτη 11 Δεκεμβρίου 2012, μέσα από ένα ιδιαίτερα συναισθηματικά φορτισμένο άρθρο, γνωστοποίησε το Τέλος αυτού του ταξιδιού.
Το «Άστο επάνω μου» το είχα ξεχωρίσει από την ημέρα της πρώτης του δημοσίευσης.
Στα πρόσωπα του χρονογραφήματος είχα τοποθετήσει νοερά, δικά μου οικεία πρόσωπα και είχα φέρει τους διαλόγους στα δικά μου μέτρα και ακούσματα. Το κρατούσα, προκειμένου να το αναδημοσιεύσω κάποια στιγμή.
Να που ήρθε λοιπόν η ώρα, για να τη δεύτερη «πρεμιέρα» του στο ΜΠΑΛΟ αυτή τη φορά!!
Στις δυο πρώτες φωτογραφίες εικονίζονται αγαπημένα μου πρόσωπα που σημάδεψαν με τη ζωή τους, το χαρακτήρα τους και την ύπαρξή τους, τα παιδικά μου χρόνια στη Σάμο. Τους όφειλα κι εγώ μια προβολή μέσα από ένα τόσο σπουδαίο άρθρο.
Ευχαριστώ Στράτο για την ευκαιρία που μου έδωσες!