γράφει ο Γιώργος Κωνσταντάκης
συνδράμει η Βενετία Γεωργίου
Με αφορμή τα σημερινά νέα για την αξιοποίηση του Ξενία (31 Μαρτίου), αλλά και παρακινημένος από μια ερώτηση της αγαπημένης μας Venetia Georgiou, ξεσκόνισα λιγάκι βιβλία και χαρτιά να (ξανα)δω τι έχει πει ο Φασιανός για το Ξενία μας κι είπα να τα μοιραστώ μαζί σας...
«Εκείνη την εποχή με την υποστήριξη της Βακαλό άρχισα να ακούγομαι. Μετά γνώρισα και τον αρχιτέκτονα τον Κωνσταντινίδη. Τον καταπληκτικό αρχιτέκτονα, ο οποίος με βοήθησε κι αυτός και με πήρε στη Σάμο, που κάναν το ξενοδοχείο το «Ξενία» και έκανα μια τοιχογραφία εκεί – το οποίο υπάρχει ακόμα και είναι εγκαταλελειμμένο.
Πήγα ταξίδι όλη τη νύχτα, ζωγράφισα, αλλά μετά δεν του άρεσε, ήθελε να είναι αρχιτεκτονικό, δηλαδή με ευθείες, οριζόντιες και κάθετες.
Και φώναζε, μου έβαζε τις φωνές και ξαναπήγα και το έκανα πάλι. Το οποίο είναι πολύ ωραίο, κάτι ναυτάκια και καραβάκια.Μου έδωσε κι άλλες δουλειές.
Γνώρισα και τη γυναίκα του, τη γλύπτρια Ναταλία Μελά, η οποία μου αγόρασε το πρώτο έργο…»
Το ποίημα "Εικονοκλάσται" είναι φυσικά του αξέχαστου Αντώνη Γιοκαρίνη.
Και λίγο παρακάτω μια νόστιμη ιστοριούλα για το πώς πήρε το πτυχίο του...
"Τότε ήταν το 1960 που τελείωνα τη Σχολή και είχα αναλάβει να κάνω την τοιχογραφία. Έδωσα και εξετάσεις. Δίναμε πρώτα ημίγυμνο, μια γυναίκα, η Έφη ήταν πάλι.
Μετά δίναμε και το γυμνό. Τελειωτικές εξετάσεις για να πάρουμε το δίπλωμα. Είχε τόσο πολλούς μέσα. Εγώ βιαζόμουν να φύγω, να πάω στη Σάμο να κάνω την τοιχογραφία του Ξενία. Δεν έβλεπα και καλά το μοντέλο και ήταν ο φίλος μου ο Ζουμπουλάκης απέναντί μου, στην ίδια τάξη ήμασταν και μ αυτόν. Κοίταζα το δικό του, ζωγράφιζε ωραία κι αυτός, είχε ωραία χρώματα. Αντέγραφα το σχέδιο απ αυτόν και άρχισαν όλοι να γελάν και να κοροϊδεύουν. Αλλά τι σημασία έχει αυτό; Εγώ έβαλα τα χρώματα τα δικά μου, πράσινο και ροζ φόντο και έφυγα και πήγα στη Σάμο.
Λέω ό,τι έγινε έγινε. Δεν με ένοιαζε και πολύ να πάρω τον τίτλο. Αφού λέω έχω γίνει ζωγράφος, ζωγραφίζω ελεύθερα, κάνω τοιχογραφίες. Μετά μου τηλεφωνούν και μου λένε «Πήρες έπαινο και στα δύο».
Λένε μετά «Πήρε έπαινο και αντέγραφε από τον άλλον». Αλλά δεν τον αντέγραφα, τον χρησιμοποιούσα ως μοντέλο.
Είχα διηγηθεί αυτό στον Τσαρούχη μια φορά. Ότι αντέγραφα τον φίλο μου γιατί δεν έβλεπα το μοντέλο.
«Κι εγώ όταν ήμουν στου Παρθένη» μου λέει, «αντέγραφα το διπλανό μου. Και περνάει ο Παρθένης και λέει στον άλλο που αντέγραφα.
«Αυτόν να κοιτάς». «Μα αυτός με αντιγράφει», λέει. Αυτός είδε τη φύση όμως» του είπε ο Παρθένης…
Έτσι τελείωσα τη Σχολή Καλών Τεχνών"
«Διάβασα το άρθρο της Νίκης Βατοπούλου στην εφημερίδα σας για το Ξενία της Σάμου και με συνετάραξε το γεγονός ότι θέλουν να γκρεμίσουν αυτό το ξενοδοχείο. Εγώ ήμουν πριν δύο χρόνια στη Σάμο και ξαναείδα το Ξενία στο Βαθύ εγκαταλελειμμένο και κλειστό. Κοιτώντας από τη λερωμένη είσοδο καθαρίζοντας λίγο τα τζάμια, είδα στο βάθος την τοιχογραφία μου και μπροστά αναποδογυρισμένες πολυθρόνες και πεσμένες καρέκλες λες και πέρασε λαίλαπας. Αισθάνθηκα ότι αυτή η άθλια εγκατάλειψη ήταν σαν ένα ράπισμα στην ιστορία του τόπου μας, προς τη νέα παράδοση όπου αρχιτέκτονες σαν τον Κωνσταντινίδη και το Σταμάτη που με ενθουσιασμό εκείνη την εποχή προσπάθησαν να δώσουν μια νέα μορφή άδολη κι ευγενική μπροστά στη νέα ζωή της τουριστικής Ελλάδας που άρχισε να γεννιέται το 1960. Κι εγώ με ενθουσιασμό ανταποκρίθηκα στο κάλεσμα του αρχιτέκτονα Κ. Σταμάτη να ζωγραφίσω την τοιχογραφία αυτή, με καραβάκια, ναύτες, τρίαινες και ψάρια, αγαθή όψι του τουρισμού, σαν σύμβολα της Ελλάδας αυτή την εποχή……»
~*~
Επίδειξη. Ο αρχιτέκτονας Κώστας Σταμάτης δείχνει στη βασίλισσα Φρειδερίκη μια μακέτα έργου του
"Tο τοπίο το είχε δει μόνο από ασπρόμαυρη καρτ ποστάλ. H Ελλάδα έχει βγει λίγα χρόνια πριν από τον Εμφύλιο και η λέξη «ανάπτυξη» ήταν άγνωστη. O νεαρός έφτασε στο λιμάνι της Σάμου με το πλοίο της γραμμής έπειτα από ένα μακρύ, εξουθενωτικό ταξίδι. Στο σακίδιο του κουβαλούσε λίγα ρούχα, μολύβια, χαρτιά και πολλά όνειρα.
O αρχιτέκτονας Κώστας Σταμάτης έζησε την ιδέα των «Ξενία» από τα... γεννοφάσκια της. Την είδε να περπατάει, να ενηλικιώνεται και σήμερα πια στις περισσότερες περιπτώσεις να παρακμάζει.
Hταν το 1957 όταν ο τότε γενικός γραμματέας του EOT Νικόλαος Φωκάς συνέλαβε την ιδέα των «Ξενία» για να δώσει ώθηση στον τουρισμό και έσοδα στην οικονομία. Ζήτησε τη συνδρομή του διακεκριμένου Έλληνα αρχιτέκτονα Άρη Κωνσταντινίδη για να υλοποιήσει το μεγαλόπνοο σχέδιο και να διασφαλίσει υψηλή αισθητική στα κτίρια των ξενοδοχείων. Μοιράστηκαν την ιδέα, οραματίστηκαν το μέλλον και με τη σειρά του ο Aρης Κωνσταντινίδης κάλεσε προς ενίσχυση τα νέα ταλέντα του τόπου για να χαρίσουν την έμπνευσή τους στο καινούργιο εγχείρημα.
Tο ημερολόγιο έδειχνε έτος 1958. Eνα τηλεφώνημα του Άρη Κωνσταντινίδη προς τον νεαρό αρχιτέκτονα Κώστα Σταμάτη, ο οποίος τότε εργαζόταν στον Οργανισμό Εργατικής Κατοικίας και είχε ήδη ξεχωρίσει για τη δουλειά του, υπήρξε το «εισιτήριό» του για το δημιουργικό ταξίδι στη σχεδίαση των ξενοδοχείων «Ξενία».
O Κώστας Σταμάτης ρίχτηκε αμέσως στη δουλειά. Tα χρονοδιαγράμματα ήταν ασφυκτικά. Hταν τότε μόλις λίγο πάνω από τα 30, γεμάτος έμπνευση και δημιουργικότητα. Δεν τον πείραξε που όταν πήγε να σχεδιάσει το πρώτο «Ξενία» στη Σάμο φιλοξενήθηκε σε έναν ξενώνα πέμπτης κατηγορίας, ίσως το μοναδικό ξενοδοχείο στην πρωτεύουσα του ακριτικού νησιού, στο Βαθύ. Tο μόνο που τον απασχολούσε ήταν πώς να φτιάξει ένα σύγχρονο ξενοδοχείο που να χωρέσει μέσα του όλες τις προσδοκίες της πολιτικής ηγεσίας του τότε EOT και όλη την καινοτομία της νέας τότε αισθητικής. Tο πρώτο που έφτιαξε ήταν της Σάμου και ακολούθησαν της Xίου, του Bόλου, των Σερρών και της Δράμας...." Από το ΕΘΝΟΣ (ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΒΟΝΑΤΣΟΥ)
------------------------------------------------------------*------------------------------------------------------------
Αυτά τα λίγα, με την ευχή να αξιοποιηθεί όσο το δυνατόν καλύτερα το "Τουριστικόν" όπως το έλεγε ο αξέχαστος Αντώνης Γιοκαρίνης, έστω κι αν έχουμε τις αμφιβολίες μας, τις ενστάσεις μας ή τις επιφυλάξεις μας για τις ερήμην μας ληφθείσες αποφάσεις και επιλογές της Δημοτικής Αρχής (GC)
------------------------------------------------------------*------------------------------------------------------------
Σχολιάζει η Βενετία Γεωργίου: Πριν ακόμα γνωρίσω τη μαγεία του internet, αγωνιούσα με την τύχη και του Ξενία και των τοιχογραφιών.
Θυμάμαι ήμουν μαθήτρια, όταν έβλεπα με απορία τα ξύλινα δοκάρια που κάρφωναν μέσα στο θαλασσινό νερό για να βάλουν τα θεμέλια του Ξεν/χείου.
Και περνούσα να βλέπω λίγο αργότερα τον Φασιανό, νεαρό, που ζωγράφιζε τα "Ναυτάκια".
Γι' αυτό και συγκινήθηκα με το blog σου.
Κι αυτό που διάβασα: "ΝΤΡΟΠΗ ΣΑΣ "ΚΥΡΙΟΙ". Δεν είστε απλώς ανίκανοι και ανεύθυνοι! Είστε ΗΛΙΘΙΟΙ, ΑΞΕΣΤΟΙ, ΒΑΝΔΑΛΟΙ ΚΑΙ ΑΠΟΛΙΤΙΣΤΟΙ!", είναι ότι το πιο ευγενικό!!!
Πόσοι ήξεραν τον διάσημο εκπρόσωπο του Μοντερνισμού τον αρχιτέκτονα και σχεδιαστή επίπλων Le Corbusier, που ονομάστηκε "Μιχαήλ Άγγελος του 20ού αιώνα"... για να εκτιμήσουν και τα έπιπλά του που είχε το Ξενία...
Ποιος ήξερε τον Φασιανό για να εκτιμήσει τις ζωγραφιές του... Στα Σχολεία τους αναφέρουν με 2 γραμμές!!!
Μελαγχόλησα πάλι που τα σκέφτομαι... Κρίμα... Καληνύχτα, Γιώργο... ΚΑΛΗΝΎΧΤΑ "Ναυτάκια"...
Αυτό το έργο του Πικάσσο "Νυχτερινό ψάρεμα στην Αντίμπ" (1939 ), μου θύμιζε πάντα κάτι από τα ¨Ναυτάκια" του Φασιανού.
Δεν υπάρχουν σχόλια
Δημοσίευση σχολίου