"ΣΑΜΟΣ" - Η πρώτη έντυπη εφημερίδα της Σάμου

Εφημερίς  Πολιτική, Φιλολογική, των ειδήσεων και του εμπορίου" 

Χρονολογία: 1863 - 1894. 

Στο πλαίσιο διεύρυνσης των υπηρεσιών τους προς το κοινό, τα Γ.Α.Κ. - Αρχεία Ν. Σάμου εγκαινίασαν τον Μάιο του 2014 το "Τεκμήριο του μήνα". 

Το «τεκμήριο του μήνα» σύμφωνα με την τότε ανακοίνωση των Γ.Α.Κ. - Αρχεία Ν. Σάμου, "είναι ένα μεμονωμένο τεκμήριο (έγγραφο, φωτογραφία, χάρτης ή βίντεο ή άλλο) που τα Γ.Α.Κ. Σάμου αναρτούν για ένα μήνα στον ιστότοπο τους. 

Μπορεί να προέρχεται τόσο από τις παλιές συλλογές των Γ.Α.Κ. Σάμου, όσο και από τα μόλις εισαχθέντα στην υπηρεσία αρχεία και μπορεί να σχετίζεται με ένα έργο, μια γιορτή, ένα γεγονός, μια ιδέα...

Σκοπός του «τεκμηρίου του μήνα» είναι να λειτουργήσει ως μία ακόμη ενίσχυση της μνήμης, γνωριμίας με την ιστορία και, ταυτόχρονα, να προβάλει τα αρχεία και τις συλλογές των Γ.Α.Κ. Σάμου."

Η διαδικασία αυτή κράτησε για 3 χρόνια (τελευταίο Τεκμήριο δημοσιεύτηκε τον Μάιο του 2017)

~*~

Διάβασα με μεγάλο ενδιαφέρον τα 4 φύλλα της πρώτης εφημερίδας του νησιού μας και εντόπισα τα παρακάτω: 

• Η εφημερίδα ήταν εβδομαδιαία και σύμφωνα με τον υπότιτλο της πρώτης σελίδας "Εκδίδεται ανά πάσαν δευτέραν". Το μικρό δ της λέξης "δευτέραν" με έκανε αρχικά να ταλαντευτώ ως προς την έννοιά της. Μήπως με τον όρο "δευτέραν" εννοεί κάθε 2 εκάστου μηνός; Μήπως εννοεί κάθε 2η ημέρα (δηλ μέρα παρά μέρα - πράγμα απίθανο) ; Κι όλα αυτά γιατί αν ψάξει κανείς με τα σημερινά δεδομένα να βρει ποια μέρα της εβδομάδας ήταν η 4 Μαΐου 1864, ημερομηνία κυκλοφορίας του εντύπου, θα βρει οτι ήταν Τετάρτη.... Τελικά όμως, αν συνυπολογίσει τη διαφορά μεταξύ του Ιουλιανού ημερολογίου (παλαιό) που ίσχυε τότε και του Γρηγοριανού (νέο) θα διαπιστώσει οτι η 4 Μαΐου 1864,  ήταν Δευτέρα!

• Αν κρίνει κανείς από το κόστος της εξαμηνιαίας συνδρομής, αβίαστα συμπεραίνει ότι η δραχμή ήταν σκληρό νόμισμα για την εποχή, αφού η ισοτιμία με το Τουρκικό γρόσι ήταν 1 προς 4!! 

• Στο κύριο άρθρο της εφημερίδας, που γράφεται σε συνέχειες, υπάρχουν διατυπωμένες οι παρατηρήσεις του Μαρκήσιου Πλαΐκ πάνω στο άρθρο 16 της φορολογίας των προϊόντων της Ηγεμονίας,  και ακολούθως ο σχολιασμός από τη διεύθυνση (;) του εντύπου. Μου έκανε εντύπωση η εμπεριστατωμένη ανάλυση του ανώνυμου συντάκτη καθώς και το όνομα του Μαρκήσιου Πλαΐκ, τον οποίο ο συντάκτης του άρθρου, κατονομάζει μάλιστα κύριο Πλαΐκ. Δηλαδή υπαρκτό πρόσωπο. Ο μαρκήσιος (γαλλικά: marquis, αγγλικά: marquess, ελληνικά: Μαρκίων, θηλ: Μαρκησία) αρχικά αποτελούσε ανώτερο τίτλο τον οποίο λάμβαναν τιμητικά διοικητές παραμεθορίων περιοχών, που ήταν αντίστοιχος με τον ελληνικό (βυζαντινό) τίτλο του Κλεισουράρχη και εκείνου του «Ουτς-Μπέη» ή «Ούτσμπεη» στην Οθωμανική Αυτοκρατορία. Αργότερα εξελίχθηκε σε καθαρά τιμητικό τίτλο ευγενείας. Ψάχνοντας λίγο περισσότερο, συναντώ τον συγκεκριμένο κύριο, αρκετά χρόνια αργότερα, σαν θεατρικό ήρωα στο έργο του Μπέρτολντ Μπρεχτ με τίτλο "οι μέρες της Κομμούνας"!

• Στη 2η σελίδα και στη στήλη ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ ΚΑΙ ΠΑΙΔΕΙΑ γίνεται αναφορά στο ψήφισμα της Ά Συνελεύσεως περί Πολιτικού και Εμπορικού Δικαίου και εφαρμογής τους στα δικαστήρια της Σάμου: Σε ότι αφορά το Πολιτικό Δίκαιο και μέχρι να συνταχθεί και εφαρμοστεί "εγχώριος νόμος" να έχει ισχύ (όπως και σε όλη την Ελλάδα άλλωστε, σαν μέσο εθνικής και πολιτιστικής ενότητας) η Εξάβιβλος του Αρμενόπουλου,. Σε ότι αφορά δε το εμπόριο και μέχρι επίσης να συνταχθεί Εμπορικός εγχώριος νόμος της Σάμου, να ισχύει ο Εμπορικός νόμος της Γαλλίας!!

• Στο 3ο φύλλο και από τη στήλη ΔΙΑΦΟΡΑ, ξεχωρίζουν οι ειδήσεις: Για τον "Νυμφώνα", το συγκρότημα κατοικιών που έχτισε ο ομογενής Κ.Μ.Ράλλης στη Μασσαλία, και στο οποίο θα μπορούσαν να διαμείνουν δωρεάν για 2 χρόνια, 13 νεόνυμφα φτωχά ζευγάρια!!! Για την επιδημία ευλογιάς που μάστιζε την πόλη του Μεσολογγίου, τον θάνατο 3 ατόμων στην Αθήνα από εορταστικούς πυροβολισμούς της Ανάστασης, για τον κομήτη που θα περνούσε την επόμενη χρονιά κοντά από την τροχιά της Γης και η πληροφορία για τον πληθυσμό του Μεξικού και τη σύστασή του!!!  

• Στην τελευταία σελίδα κυριαρχεί η θετική απόφαση του δικαστηρίου υπέρ της ενάγουσας, σχετικά με την έκδοση διαζυγίου μεταξύ της Γραμματικής και του Δ.Π.Μ. Κατσόλα μετά από αίτηση της πρώτης και η αποζημίωσή της από τον πρώην με 100 γρόσια + 9 γρόσια για τα δικαστικά έξοδα!!! Στις άλλες ειδήσεις από τη στήλη ΔΕΛΤΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΚΟΝ, ξεχωρίζουν, η κατατρόπωση της εξέγερσης των Αλγερινών από τους Γάλλους και η ένωση των Επτανήσων με την Ελλάδα την 21η Μαΐου 1864, μετά την οριστική αποχώρηση των Άγγλων την 20η Μαΐου!!!!

Κατεβάστε τα 4 φύλλα της εφημερίδας και από ΕΔΩ