ΤΑ ΤΣΑΜΠΟΥΝΙΣΤΑ ΤΗΣ ΧΙΟΥ

Πρόκειται για ένα δίσκο εξ ολοκλήρου με τσαμπούνες από μία συγκεκριμένη τοπική παράδοση.
Ο δίσκος είναι σύντομος, περίπου μισή ώρα. Περιλαμβάνει 10 κομμάτια, από τα οποία ένα, ο Πυργούσικος, είναι από το Πυργί και όλα τα υπόλοιπα από τον Άη Γιώργη Συκούση.
Παίζουν: Χριστόφορος Σαλαγάρας τσαμπούνα και Γιώργος Βαφέας τουμπί και τραγούδι.
Η γενική επιμέλεια του δίσκου και του ένθετου φυλλαδίου είναι του Κώστα Σιταρά.


Περιεχόμενα CD
1. Μαρού
2. Σιγανός και Τρεχάτος Ι
3. Συρτός - Κάτω Χορός
4. "Νοσοκόμα"
5. Μόστρα
6. Χασάπικος
7. Σιγανός και Τρεχάτος ΙΙ
8. Κάτω Χορός
9. Κάλαντα Πρωτοχρονιάς με τσαμπούνα και τουμπί
10. Πυργούσικος

Τα περισσότερα κομμάτια συνδέονται με τον κύκλο του χρόνου -κυρίως με τις Απόκριες και την Καθαρά Δευτέρα, αλλά και με το Δωδεκαήμερο των Χριστουγέννων. Στην πλειοψηφία τους είναι καθαρά Χιώτικα, ή -όπως στην περίπτωση του Πρωτοχρονιάτικου Καλάντου- Χιώτικες παραλλαγές διαδεδομένων σκοπών. Εντελώς ιδιωματικός είναι ο οργανικός σκοπός "Μόστρα", με τις συχνές αλλαγές στα ρυθμικά σχήματα. Βρίσκουμε όμως στην ίδια συλλογή και το γνωστό "Κλώσσα τα πουλιά", ουσιαστικά ίδιο όπως το ξέρουμε και από τα άλλα τσαμπουνονήσια, και ένα καλαματιανό, τη "Νοσοκόμα", που μοιάζει να αποτελεί προσαρμογή νεότερου, λαϊκού τραγουδιού. Και εννοώ κυριολεκτικά προσαρμογή, όχι απλό cover version, δεδομένου ότι ενώ η μελωδία και το πρώτο δίστιχο πρέπει να προέρχονται από λαϊκό τραγούδι, το δεύτερο δίστιχο είναι παραδοσιακό, από εκείνα τα αδέσποτα που ταξιδεύουν από τόπο σε τόπο και από σκοπό σε σκοπό.
Το δείγμα λοιπόν του δίσκου, όσο κι αν δεν είναι μεγάλο, δίνει μια -υποθέτω- αρκετά πλήρη εικόνα της τσαμπουνίστικης παράδοσης, αφού έχουμε κομμάτια από ένα συγκεκριμένο χωριό (π.χ. ο Πυργούσικος), κομμάτια γενικότερα χιώτικα, κομμάτια κοινής αιγαιοπελαγίτικης κληρονομιάς (δηλαδή, προφανώς, παλαιότερα δάνεια) και κομμάτια που είναι πιο πρόσφατα δάνεια, και ταυτόχρονα κάποια που συνδέονται λειτουργικά με συγκεκριμένα έθιμα και άλλα που είναι "γενικής χρήσεως" τραγούδια.
Η ηχογράφηση συνοδεύεται από ένα φυλλάδιο όχι ιδιαίτερα εκτενές, όμως κατατοπιστικό. Η ακρίβεια και η σοβαρότητα των πληροφοριών δείχνουν ξεκάθαρα ότι πίσω από αυτή τη μικρή έκδοση κρύβεται μία μεγάλη έρευνα.
Ο Άγιος Γεώργιος Συκούσης είναι γνωστός ως το τσαμπουνοχώρι της Χίου. Παλιότερα η τσαμπούνα και το τουμπί παίζονταν και σε άλλα χωριά, ίσως και σε όλο το νησί. Σήμερα φαίνεται ότι η χρήση τους έχει περιοριστεί στο συγκεκριμένο χωριό, όπου όμως υπάρχουν αρκετοί τσαμπουνιέρηδες, και μάλιστα και νεαροί.


Όλες αυτές τις απίθανες και ιδιαίτερα χρήσιμες πληροφορίες τις εντόπισα στα laika_aerofona 
Μια ομάδα συζήτησης για τα ελληνικά λαϊκά αερόφωνα, αφιερωμένη σε "αγροτικά" όργανα, όπως η τσαμπούνα, η γκάιντα, η φλογέρα, το σουραύλι, η μαντούρα και ο ζουρνάς. Η συζήτηση αφορά θέματα όπως η κατασκευή των οργάνων αυτών και η τεχνική παιξίματος τους, οι μουσικοί, το ρεπερτόριό τους και τα πολιτισμικά και κοινωνικά τους συμφραζόμενα.

Στα Κουμέικα της Σάμου, το χωριό μου, η τσαμπούνα είχε πρωταγωνιστικό ρόλο στο αποκριάτικο έθιμο του Καδή. Ο τελευταίος τσαμπουνιέρης κι αυτός που γνώρισα εγώ, ήταν ο Παρασκευάς Κούρτης ή Λαλές. Μετά το τέλος της δικαστικής παρωδίας και την τιμωρία που "επέβαλε"  το "εξαγριωμένο"  πλήθος στον "αχρείο" δικαστή, γέμιζαν τα τραπέζια της πλατείας κι άρχιζε το γλέντι.
"Κλώσα τα πουλιά", "Ου παπάς..." κι αγάντα χορός και τραγούδι. Θυμάμαι τι τρομερή εντύπωση μου είχε κάνει το πρώτο άκουσμα!!! Μακρόσυρτος σχεδόν μονότονος ήχος, που στο άκουσμά του όμως, ο κόσμος ερχόταν στο κέφι και τραγουδούσε με την ψυχή του. Παρατηρούσα τον οργανοπαίχτη που μια φυσούσε, μια άφηνε το καλάμι, έπαιζε τα δάχτυλα στην άλλη άκρη, στρίμωχνε κάτω απ τη μασχάλη του τον ασκό και απορούσα για το αποτέλεσμα. Αυτό που δυσκολευόμουνα να καταλάβω, ήταν πως ένα πράγμα που εκείνη την εποχή η χρήση του είχε να κάνει μόνο με την αποθήκευση τυριού (δερματοτύρι) είχε τέτοιες καλλιτεχνικές δυνατότητες!!




Καλή ακρόαση...!!!