Το λεπροκομείο στο Καρλόβασι της Σάμου

Στα τέλη του 19ου αιώνα κρίθηκε αναγκαία η ίδρυση λεπροκομείου επειδή τα κρούσματα ήταν αρκετά. Ως τότε οι Χανσενικοί κατοικούσαν είτε απομονωμένοι σε σπίτια έξω από τα χωριά τους, άλλοι αυτοσυντηρούμενοι κι άλλοι εξαρτώμενοι από τη φιλευσπλαχνία των συγχωριανών τους. Σε πιο οργανωμένη βάση, τη φροντίδα τόσο λεπρών όσο και φρενοβλαβών είχαν αναλάβει τα μοναστήρια. Ιδιαίτερης μνείας χρήζουν οι Μονές της Ζωοδόχου Πηγής και Αγίας Ζώνης οι οποίες τους στέγαζαν σε κτήρια που βρίσκονταν σε κάποια απόσταση (200 και 100 μέτρα αντίστοιχα). Τη φροντίδα είχαν αναλάβει ασφαλώς οι μοναχοί και οι μοναχές.
Το λεπροκομείο θεμελιώθηκε το 1887 στη θέση «Παναγίτσα» Καρλοβάσου και περατώθηκε το 1890. Είχε μήκος 67 μέτρα, πλάτος 36 και ύψος 5,50 ενώ οι θάλαμοι για τους ασθενείς ανέρχονταν στους 27.
Τα επίσημα εγκαίνια έγιναν την Κυριακή 12 ΙΟΥΝΙΟΥ 1896 παρουσία όλων των Αρχών και πλήθους κόσμου.
Τις δαπάνες ανέλαβε κατά κύριο λόγο το Μοναστηριακό Ταμείο Σάμου.
Ακολούθησαν ωστόσο δωρεές ήδη από την αρχή οι οποίες και συνεχίστηκαν στα μετέπειτα χρόνια λειτουργίας εξαιτίας ελλείψεων και επιπρόσθετων αναγκών.
Ο αριθμός των νοσηλευθέντων κυμαινόταν: 36 το 1897, 80 το 1931, 78 το 1933 (έναντι 300 της Σπιναλόγκας) 58 το 1958.
Με την Ένωση της Σάμου, το 1912, το Νοσηλευτήριο Λεπρών «Άγιοι Ανάργυροι» υπήχθη στο Ελληνικό Υπουργείο Υγιεινής.

Όμως, κατά το Μεσοπόλεμο, η εσωτερική εικόνα του Ιδρύματος ήταν αποκαρδιωτική. Ασθενείς σκελετωμένοι, ενδεείς, φθαρμένα κλινοσκεπάσματα, ακάθαρτα σκεύη και ανύπαρκτος ηλεκτροφωτισμός. Ακολούθησαν δωρεές. Έτσι χάρη και στην ευεργεσία Σαμίων της ημεδαπής και αλλοδαπής, το 1948 εξοπλίστηκε με μικροσκόπιο, ακτινολογικό μηχάνημα, μηχάνημα πλύσεως ρουχισμού ενώ το 1951 (πάλι με δωρεά) ηλεκτροφωτίστηκε. Όμως το κτήριο έπρεπε να δεχτεί μεγάλη επισκευή προκειμένου να μην καταρρεύσει, ανάγκη που οδήγησε τους ασθενείς σε απεργία πείνας με αιτήματα και για συνολικότερη βελτίωση των συνθηκών ζωής τους. Έτσι, το 1951 προωθήθηκε η απασχόληση με δωρεά εργαλείων. Το 1952 οι τρόφιμοι εξέφρασαν πάλι τη δυσαρέσκειά τουw, σε κλιμάκιο του Αμερικανού Λεπρολόγου δρ Φις που τους επισκέφτηκε.

Εκείνη την εποχή το Ελληνικό Κράτος χορηγούσε 22 δραχμές ημερησίως σε έκαστο ασθενή, ποσό εξαιρετικά ανεπαρκές για την κάλυψη των αναγκών τους δεδομένου ότι κάποιοι εξ αυτών δεν ήταν ικανοί προς αυτοεξυπηρέτηση.

Αν μετά τη θεραπεία οι ασθενείς γίνονταν αρνητικοί τους χορηγούταν άδεια 6 μηνών να επισκεφτούν τους δικούς τους πάντοτε όμως υπό την παρακολούθηση νομιάτρου καθώς τα αντιβιοτικά ανέστελλαν τη νόσο ενώ σπανίως τη θεράπευαν.
Γι’ αυτό, ενώ θεωρητικά όποιος απέβαινε οριστικά αρνητικός λάμβανε τελικό εξιτήριο στην πράξη μόνο ένας άρρωστος κατόρθωσε να λάβει.
Το 1966 το Λεπροκομείο Σάμου καταργήθηκε και οι 10 περίπου άρρωστοι μεταφέρθηκαν στο Λοιμοδών Αθήνας «Αγία Βαρβάρα».

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ: Μανώλη Νικολαΐδη: «Η Υγεία εν Σάμω και Ικαρία», Εκδόσεις Γρηγόρη

Αφορμή γι αυτή την ανάρτηση αποτέλεσε η πρώτη, εντυπωσιακή πανοραμική φωτογραφία 5 όρθιων κάδρων του φωτογράφου Νίκου Χατζηιακώβου και το ιστορικό που τη συνόδευε.
Ο Νίκος μεγάλος καλλιτέχνης της εικόνας και λάτρης του σαμιακού τοπίου και των ανθρώπων του, έχει κατακλύσει το διαδίκτυο με υπέροχες λήψεις, επεξεργασμένες μοναδικά.
Το καλοκαίρι μαζί με τον επίσης φωτογράφο Κώστα Πρωτόπαπα διοργάνωσαν έκθεση φωτογραφίας, που φιλοξενήθηκε από την 1-10 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 2012 στην αίθουσα εκδηλώσεων του Δημαρχείου  Καρλοβάσου.
Λίγες μέρες αργότερα οι δυο φωτογράφοι μαζί με τους Σιδερή Παπαγεωργίου, Γιάννη Κιλουκιώτη  και Αλέξη Διακονικολάου, συμμετείχαν στην ομαδική έκθεση φωτογραφίας στον Κάμπο Μαραθοκάμπου (Βοτσαλάκια) που διοργάνωσε ο Πολιτιστικός Σύλλογος Μαραθοκάμπου, από τις 22-24 Αυγούστου.
Έργα του Νίκου Χατζηιακώβου, μπορείτε να δείτε στη σελίδα του chatziiakovou.gr και στο flickr.