Οι μουσικές βραδιές μας στη Σάμο

Η ιστορία μας ξεκινάει πίσω, στο καλοκαίρι του 2009.
Τόπος το χωριό μας,  Κουμέικα Σάμου.
Ανταποκρινόμενοι τότε στην πρόσκληση της Πέτρας και του Στάθη για «ένα» κρασάκι έξω στην αυλή του σπιτιού με ψητούς κολιούς στα κάρβουνα, πήγαμε με χαρά, σύσσωμη η οικογένεια.
Κάτω από τη μεγάλη πανσέληνο του Αυγούστου και τη φορτωμένη ροδιά εκεί στα ψηλώματα του χωριού, εκτός από τους οικοδεσπότες, συναντήσαμε ακόμα τη Στέλλα, την Αλίκη, το Νώε και το Σταμάτη.
Η βραδιά γρήγορα μπλέχτηκε στις χορδές της κιθάρας και άργησε πολύ να ξεμπερδευτεί. Ήταν τόση η γλύκα δε που μας άφησε στο τέλος, που όλοι είπαμε αυθόρμητα «και του χρόνου».

Βρήκαμε φαίνεται το Θεό στα κέφια του εκείνο το βράδυ και μας έκανε το χατίρι όχι μονάχα την επόμενη χρονιά, αλλά και τη μεθεπόμενη. Μπήκε και το σαντούρι του Στάθη στην παρέα και έδωσε άλλες διαστάσεις στο εγχείρημα. Το “project” πήρε όνομα: «The secret concert κάτω απ τη ροδιά». Οι συμμετέχοντες ήταν πάντα οι ίδιοι: Η Πέτρα, ο Στάθης, η Στέλλα, η Αλίκη, ο Νώε, ο Σταμάτης και η οικογένειά μου.
Για τις ανάγκες του ρεπερτορίου αλλά και τις δικές μας, οι συναντήσεις με το Στάθη για πρόβα, συνεχίστηκαν στον Πειραιά όλο το χειμώνα, πάντα με συνοδεία σούμας και μεζέ. Όταν μας άρεσε το αποτέλεσμα της μουσικής μας προσπάθειας, παίρναμε και κανένα φίλο στο τηλέφωνο να το ακούσει «ζωντανά» τα κομμάτια!!!

Το αποτέλεσμα κάθε χρονιάς, ή μέρος αυτού, με τη φωνητική συνδρομή και τη φιλική συμμετοχή της Αμαλίας, έβγαινε προς τα έξω, αρχές καλοκαιριού, στη Γιορτή Λήξης της σχολικής χρονιάς, στο 9ο Δημοτικό Σχολείο Καλλιθέας.
Το επόμενο ραντεβού ήταν πάντα το «μυστικό» project.
Αλλά τα πράγματα αυτά δε μένουν για πολύ «κρυφά».
Μπορεί να χαλάει ο τόπος απ τη μουσική και να μη πάρει κανείς χαμπάρι ;;

Φέτος λοιπόν κι αφού είχαμε τελειώσει με τις «υποχρεώσεις μας» στην Αττική γη, ήρθε η πρόσκληση για μια μουσική βραδιά  δίπλα στην πισίνα του Princess Tia, την οποία αποδεχτήκαμε βέβαια με χαρά. Ο κόσμος απρόσμενα πολύς και η unplugged συναυλία χωρίς καμιά μικροφωνική υποστήριξη.

Ήρθαν φίλοι μας από παντού και θέλω να πιστεύω πως δεν τους απογοητεύσαμε..
Το πρόγραμμα περιελάμβανε μουσικές και τραγούδια, που ξεκίνησαν κάποτε από τα παράλια της Μικράς Ασίας και έφτασαν ως τις μέρες μας, παραδοσιακά από την ήπειρο και τη Μακεδονία, νησιώτικα, ρεμπέτικα, τραγούδια από τον ελληνικό κινηματογράφο, έντεχνα και λαϊκά.
Ελληνική μουσική γεωγραφία!!

~*~

Οι μέρες για το secret concert πλησίαζαν.
Καθημερινά έφταναν στα αυτιά μας όλο και περισσότερες συμμετοχές στη βραδιά.
«Θα τα πούμε στου Στάθη»!!!

Βρεθήκαμε τελικά παρέα με πολλούς φίλους. Γέμισε η μικρή αυλή ανθρώπους. Η Κατερίνα και ο Σταύρος ανέλαβαν τα δύσκολα. «Κατσικάκι γεμιστό σε ξυλόφουρνο» και «χοιρινό στη λαδόκολλα».
Αφού έφαγαν και ήπιαν οι μουσικοί, έπιασαν τα όργανα και δεν έλεγαν με τίποτα να τα αφήσουν!!

Δεν υπάρχει καλύτερο πράγμα από το να αντικρίζεις γύρω σου γελαστούς ανθρώπους. Μ’ αυτό το γλυκό χαμόγελο στο πρόσωπο καληνυχτίσαμε τη βραδιά με το φεγγάρι να λούζει τα νερά της Σαμιοπούλας και τη γνωστή ευχή, να επαναλαμβάνεται ακόμα μια φορά.

~*~

Εκεί που νόμιζα ότι τελειώσαμε για φέτος, ήρθε την παραμονή της αναχώρησης  απ το νησί, η πρόσκληση για τραπέζι στο «Κυπριακό». Ήταν τόσο όμορφη η παρέα που δε σου άφηνε περιθώρια να το σκεφτείς…

Όταν τελειώσαμε με τα υπέροχα χαλούμια της Στέλλας και το «γεμιστό κατσικάκι στον ξυλόφουρνο» (ακόμα μια φορά), ο κόσμος έψαχνε τρόπους για μουσική διασκέδαση.
Τότε ήταν που πήγε ο Παντελής κι έφερε τα όργανα από το αυτοκίνητο.

Εδώ είχαμε κιθάρα, μπαγλαμά και μια υπέροχη χορωδία απ όλους τους παρευρισκόμενους.
Παίξαμε τραγουδήσαμε, χορέψαμε και γελάσαμε με την ψυχή μας.
Ότι καλύτερο για το τελευταίο βράδυ μας στη Σάμο.
Να είμαστε όλοι καλά …και του χρόνου παιδιά!!!!!

~*~

Από τη σαμιακή λαογραφία

Σαντούρι

Το σαντούρι όργανο μικρασιατικής προέλευσης - αποτέλεσε τη βάση της σαμιώτικης κομπανίας.
Είναι όργανο που με την ίδια ευχέρεια μπορεί κάποιος να παίξει τόσο τη μελωδία, όσο και τη συνοδεία.
Ένα σαντούρι μπορούσε να βγάλει μόνο του ολόκληρο γλέντι, όταν δεν υπήρχε η δυνατότητα για περισσότερα όργανα.
Στη Σάμο καλλιεργήθηκε σε μεγάλο βαθμό η τέχνη του σαντουριού.
Καθοριστικό ρόλο για την καθιέρωση του έπαιξαν οι δύο φημισμένες κομπανίες από μικρασιάτες μουσικούς που εγκαταστάθηκαν στο νησί, οι 'Καλτάκηδες' και οι 'Βεργώνηδες'.
Ενδεικτικά, αναφέρουμε ότι το διάστημα 1930 με 1960 υπήρχαν μόνο στα χωριά της δυτικής Σάμου 18 τουλάχιστον σαντουριέρηδες!
Ως πιο σπουδαίοι από αυτούς αναφέρονται οι δυο μικρασιάτες 'δάσκαλοι' του οργάνου.
Ο Δημήτρης Βεργώνης και ο ανιψιός του Κώστας Βεργώνης ή Αμπατζής.
Σήμερα, σε όλο το νησί υπάρχουν μόνο τρεις παλαιοί σαντουριέρηδες.

Φωτογραφία από το βιβλίο "Η Σάμος στις 78 στροφές" δεκαετία του '30

Μουσικοί : Γιάννης Μούτσος κιθάρα, Γιάννης Καλτάκης βιολί, Ευάγγελος Καλτάκης βιολί, Πανάνες Καλτάκης σαντούρι

Κιθάρα
Η κιθάρα πρέπει να εμφανίστηκε στη Σάμο τη δεκαετία του 1910 από μικρασιάτες μουσικούς.
Υπήρξε το βασικό συνοδευτικό όργανο για κάθε κομπανία.
Είχε τα χαρακτηριστικά της ρεμπέτικης κιθάρας με κύριο ρόλο τη ρυθμική συνοδεία πλαισιωμένη με μελωδικά περάσματα.
Σε πολλές περιπτώσεις υπήρχαν περισσότερες της μίας κιθάρας σε μια κομπανία. Πολλές φορές τρεις η και τέσσερις κιθάρες έπαιζαν μαζί.
Συνήθως οι κιθαρίστες είχαν και το ρόλο του τραγουδιστή στις κομπανίες.
Κιθαρίστες και ταυτόχρονα μεγάλοι τραγουδιστές υπήρξαν οι: Γιάννης Καλοσύνης ή Πολίτης από το Καρλόβασι,
Κώστας Γερασίμου και Μανόλης Νεοκράτους από το Κοκκάρι, Μανόλης Τσελεπιδάκης και Βασίλης Ζεϊμπέκης απο τους Μυτιληνιούς, Χριστόδουλος Αθανάσιου.
Ιωάννης Μούτσος και Μανόλης Κοχλιός από το Βαθύ