ΤΟ ΠΥΘΑΓΟΡΕΙΟ ΥΨΙΛΟΝ - "FURCA PYTHAGORICA"

Της Βενετίας Γεωργίου

Tο γράμμα Υ είναι γνωστό και ως το "Πιρούνι του Πυθαγόρα" (Furca Pythagorica), επειδή τα πιο παλιά πιρούνια είχαν δύο μόνο δόντια. 

Σύμφωνα με την παράδοση, το Ύψιλον αποκαλείται και το "Ύψιλον το Πυθαγόρα" αφού λέγεται ότι το πρόσθεσε αυτός στο ελληνικό αλφάβητο. 

Σε διαφορετικούς πολιτισμούς το πιρούνι συμβολίζει επίσης και το δέντρο της ζωής καθώς και την ένωση των αντιθέτων μέσα στη ζωή. Αν και, κατά τον Βενεδικτίνο Καρδινάλιο Pedro Damián θεωρήθηκε "διαβολικό όργανο" που αποκήρυξε η Δυτική Εκκλησία τον 11ο αιώνα. 

Το γράμμα Υ με το σχήμα του που είναι σαν ένα χωνί εκφράζει την συμπύκνωση, την συγκέντρωση των ενεργειών και μας υποδεικνύει την κοιλότητα, όπου συγκρατούνται τα όποια υγρά. 

Το Ύψιλον ως Μινωικό ιδεόγραμμα σήμαινε Υγρό. Κατ’ αυτόν τον τρόπο λέξεις που περιέχουν το γράμμα αυτό, σχετίζονται με το κοίλο ή το κυρτό σχήμα ή και ό, τι έχει σχέση με τα υγρά, όπως π.χ. Ύδωρ, Υγρό, Υάδες(οι Νύμφες, που έφερναν τη βροχή), Υδρία (στάμνα), Υετός(βροχή), Ύδρα, Ύδρευσις και όλα τα παράγωγά τους. 

Ακόμα και στην πολυσυζητημένη τοιχογραφία "Μυστικός Δείπνος" του Λεονάρντο ντα Βίντσι στο μοναστήρι της Σάντα Μαρία ντέλα Γκράτσιε στο Μιλάνο το1495,  μεταξύ των τόσων ερμηνειών των "απόκρυφων συμβολισμών" τάχα από το ζωγράφο, το νοητό τρίγωνο που μοιάζει με Y και σχηματίζεται μεταξύ Χριστού και Ιωάννη, ερμηνεύεται ως το Άγιο Δισκοπότηρο. 

Στα Ελευσίνια μυστήρια οι μύστες κατά την διάρκεια των άρρητων τελετουργιών, αναφωνούσαν το περίφημο ΥΕ ΚΥΕ. Το ΥΕ (βρέξε) απευθυνόταν στο Δία, ενώ το ΚΥΕ (κυοφόρησε) στη Δήμητρα. 

Ο Πυθαγόρας, μυημένος στα Αιγυπτιακά Μυστήρια και γνώστης των Ανατολικών φιλοσοφιών, οραματίστηκε το γράμμα Υ σαν ένα δείγμα της ανθρώπινης ζωής. 

Θα διδάξει ότι οι άνθρωποι, όπως και ο Ηρακλής στο μύθο της Αρετής και της Κακίας, για την πνευματική τους εξέλιξη μέσα από πολλές ενσαρκώσεις, έχουν τη δυνατότητα επιλογής , ανάμεσα: Στην αριστερή οδό, της άγνοιας και της ικανοποίησης των παθών και ορέξεων, της κατάκτησης της γήινης και παροδικής επιτυχίας ή στην δεξιά, της αφοσιωμένης ζωής του μυημένου, της φώτισης και της ανάπτυξης του Νου και της θείας σοφίας.

Στην εικόνα το γράμμα Υ του Πυθαγόρα στην αλληγορία του μύθου του Ηρακλή. Γράφει "Litera Pythagorae discrimine recta bicorni" = "το γράμμα του Πυθαγόρα διηρημένο σε ευθείες (οδούς) με δυο κεραίες (σκέλη)".

Ο Ηρακλής με τη λεοντή του και το ρόπαλο, βρίσκεται στο δίλημμα της απόφασης ποιον από τους δύο δρόμους να ακολουθήσει.

[Εικόνα που φωτογράφισα από το βιβλίο του J.S.Morrison "Πυθαγόρας ο Σάμιος" (εκδ. Καρδαμίτσα, Αθήνα, 1983). Πρόκειται το εξώφυλλο του βιβλίου τού Joannes Christianus Kuauthius "Pythagorae Carmen aureum et al.", Strasbourg 1720].