ΝΙΚΟΛΑΟΣ Μ. ΑΘΗΝΑΙΟΥ - Με αφορμή τη φωτογραφία



ΤΑ 50 ΠΡΩΤΑ ΧΡΟΝΙΑ  ΤΗΣ  ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΣΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚΡΑΤΟΣ   (1830-1880)

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ

ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ (Σχολαρχείο)

ΓΥΜΝΑΣΙΟ

ΙΕΡΑΤΙΚΕΣ ΣΧΟΛΕΣ

Η εκπαίδευση στην Ελλάδα οργανώθηκε αμέσως μόλις συστάθηκε το βασίλειο, η μεν δημοτική με το διάταγμα 6/18 Φεβρουαρίου 1834, η δε μέση με το από 31 Δεκεμβρίου 1836/12 Ιανουαρίου 1837 διάταγμα.

Η δημοτική εκπαίδευση προβλέπονταν επταετής και υποχρεωτική.

Παρείχετο δε δια του δημοτικού σχολείου, αποτελούμενο από επτά τάξεις.

ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΠΟΥ ΔΙΔΑΣΚΟΝΤΑΝ ΣΤΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ

• Στοιχεία της ελληνικής ανάγνωσης

• Γραφή

• Κατήχηση

• Αριθμητική

• Γνώση των κατά τους νόμους παραδεδεγμένων σταθμών και μέτρων

• Γραμμική ιχνογραφία και φωνητική μουσική

• Ει δυνατόν δε και στοιχεία της γεωγραφίας, της ελληνικής ιστορίας και εκ των φυσικών επιστημών τα αναγκαιότερα.

• Επίσης διδάσκονταν πρακτικώς η αγρονομία, η κηπουρική και κυρίως η δενδροκομία, η βομβυκοτροφία και η μελισσοτροφία.

Δια τα θήλεα προεβλέποντο ίδια σχολεία «όπου τούτο είναι δυνατόν».

Αναμνήσεις του εκπαιδευτικού Ηρακλή Καραναστάση

"Παρά την στενότητα των οικονομικών του πατέρα μου και τις επιπτώσεις του Β΄Παγκοσμίου Πολέμου που βρισκότανε στο φόρτε του δε δείλιασε να με στείλει στην Νίσυρο για να τελειώσω το σχολαρχείο της. Να μπορέσω να διοριστώ έστω βοηθός -δάσκαλος στο χωριό μου (Καρδάμαινα) για να μπορέσω να ανακουφίσω την 9μελή οικογένεια μου. Είχα τελειώσει την 5η Δημοτικού με άριστα. Εύκολο λοιπόν ήταν να συνεχίσω την 2α και 3η τάξη του Σχολαρχείου στη Νίσυρο και να επιστρέψω έπειτα από 2 χρόνια απόφοιτος ανώτερου σχολείου και έτοιμος για δάσκαλος. Μεγάλη δουλειά! Ωστόσο μία επίμονη και βασανιστική αρρώστια μου στους 4 μήνες που είχα μείνει στο Μανδράκι και που λέγεται νοσταλγία με είχε αναγκάσει να το σκάσω και να γυρίσω στο χωριό μου και αντί να πάρω το δίπλωμα του Σχολαρχείου και να διοριστώ δασκαλάκος στην Καρδάμαινα όπως ποθούσε ο πατέρας, πέτυχα να πάρω το απολυτήριο της 6ης Δημοτικού.

ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΔΗΜΟΔΙΔΑΣΚΑΛΩΝ

α) δάσκαλοι νομού και επαρχιών. Έπρεπε να έχουν πλήρεις γνώσεις ενός αρτίου διδασκάλου. Μισθός 100 δρχ.

β) δάσκαλοι δήμων α΄ και β΄ τάξης. Μπορούσαν να έχουν και λιγότερες γνώσεις. Μισθός 90 δρχ.

γ) δάσκαλοι δήμων γ΄ τάξης. Για την κατηγορία αυτή αρκούσε να γνωρίζουν ανάγνωση, γραφή, να αριθμούν ελεύθερα, να εξηγούν την κατήχηση, να γνωρίζουν «οπωσούν» φωνητική μουσική και να έχουν πρακτικές γνώσεις δενδροκομίας, αγρονομίας, κηπουρικής, βομβυκοτροφίας και μελισσοκομίας. Μισθός 50 δρχ.


ΠΡΟΣΘΕΤΕΣ ΠΑΡΟΧΕΣ ΣΤΟΥΣ ΔΑΣΚΑΛΟΥΣ

«Ανέξοδος κατοικία και δύο στρέμματα τουλάχιστον κήπου ή καλλιεργησίμου γης προς επικαρπίαν τους».

Για κάθε μαθητή μηνιαίως, από το δημοτικό ταμείο, 10-50 λεπτά, τα οποία αποδίδουν στο δημοτικό ταμείο οι γονείς των μαθητών.

Η ΠΡΩΤΗ «ΑΚΑΔΗΜΙΑ»

Προς μόρφωση του διδακτικού προσωπικού των δημοτικών σχολείων συστάθηκε, στην Αθήνα, διδασκαλείο, το προσωπικό του οποίου αποτελούνταν από τον διευθυντή και δύο καθηγητές, εκ των οποίων ο ένας απαραιτήτως έπρεπε να είναι ιερωμένος.

Οι μαθητές γίνονταν δεκτοί σ΄ αυτό κατόπιν εξετάσεων.

Οι αριστεύοντες, μέχρι 12 κατ’ έτος, διορίζονταν υπότροφοι του κράτους, και λάμβαναν υποτροφία 30-40 δρχ. το μήνα.

Στο διδασκαλείο εξετάζονταν και όσοι , χωρίς να φοιτήσουν σ’ αυτό, επιθυμούσαν να διοριστούν διδάσκαλοι.

Εμπορικό Λύκειο «Σάμος»

Το Εμπορικό Λύκειο Σάμος ήταν εμπορική σχολή που λειτούργησε στη Σάμο από το 1898 έως το 1926.

Ίδρυση

Το 1897 ο Μικρασιάτης Αλκιβιάδης Σπυρίδης υπέβαλε αίτηση για σύσταση Εμπορικού Λυκείου με την επωνυμία Σάμος. Η Γενική Συνέλευση έθεσε όμως κάποιους περιορισμούς, όπως η έδρα της Σχολής να βρίσκεται στο Βαθύ, η κυβέρνηση της ηγεμονίας της Σάμου να εγκρίνει το πρόγραμμα των μαθημάτων και τον εσωτερικό κανονισμό του Λυκείου και την γενική εποπτεία να την έχει η κυβέρνηση. 

Στις 17 Οκτωβρίου 1898 συστήθηκε το Λύκειο. Στεγάστηκε σε διώροφο σπίτι ιδιοκτησίας Κ. Γιοκαρίνη.

 Λόγω οικονομικών δυσχερειών άρχισε να παρακμάζει η Σχολή και το 1926 συγχωνεύθηκε με την ιδιωτική Εμπορική Σχολή Δημητρίου Παράσχου.

Προέλευση μαθητών

Τον δεύτερο χρόνο λειτουργίας της Σχολής φοιτούσαν μαθητές τόσο από τη Σάμο όσο και από άλλα μέρη της Ελλάδας, όπως την Αττάλεια, Σμύρνη, Νέα Έφεσο, Καστελόριζο, Αϊδίνιο, Κρήνη, Λέρο, Αγχιάλο, Πειραιά, Σώκια, Ναύπακτο, Κάρπαθο, Κω, Κελέμπεσι.

Μαθητές-δίδακτρα

Η Σχολή περιλάμβανε εσωτερικούς και εξωτερικούς μαθητές σε δυο τμήματα. Μορφωτικό για όσους ήταν μέχρι δώδεκα ετών και εμπορικό για μεγαλύτερους. Οι εσωτερικοί κατέβαλαν είκοσι έξι λίρες οθωμανικές για τροφή και δίδακτρα, ενώ οι εξωτερικοί μέχρι δώδεκα ετών πλήρωναν πενήντα έως εκατό φράγκα και για το εμπορικό δέκα εικοσάφραγκα.

Μαθήματα

Διδάχθηκαν θρησκευτικά, ελληνικά, μαθηματικά, εμπορικά, χημεία, γαλλικά, αγγλικά, τουρκικά, γερμανικά, γυμναστική, μουσική. Ενδεικτικό της έμφασης που δόθηκε στη μουσική ήταν η σύσταση φιλαρμονικής από τη σχολή με 25 πνευστά και αρχιμουσικό τον Γεώργιο Παλαμάρη.

~*~

διπλογράφος ο, η : αυτός που γνωρίζει διπλογραφία, λογιστής που τηρεί βιβλία σύμφωνα με το διπλογραφικό σύστημα


ΣΧΟΛΗ ΔΙΠΛΟΓΡΑΦΙΑΣ

Οδός Αγ. Μάρκου αρ.20 (Καλαμιώτου)

Η υπό του καθηγητού της λογιστικής Κ. Καλαϊτζάκη από διετίας συστάσα και κανονικώτατα λειτουργούσα σχολή είναι η μόνη ευδοκιμήσασα στο είδος της. Όσοι οι επιθυμούντες να κρατώσι οιανδήποτε διαχειρήσεως λογιστικά βιβλία δύνανται να γίνουσι τέλειοι διπλογράφοι εντός μικρού χρονικού διαστήματος. Ικανόν δε τεκμήριον τούτου και της ακριβούς και ευμεθόδου διδασκαλίας αυτού είναι ο μέγας αριθμός των εκμαθώντων και των ήδη μαθητών του.

ΚΑΙΡΟΙ, 23 Φεβρουαρίου 1892

~*~

Η Φώτω Ξανθού ανέβασε τη φωτογραφία του Νικόλαου Μ. Αθηναίου στην ομάδα του Νεοχωρίου Σάμου και κάτι το "διπλογράφος", κάτι  η "Σχολή Κουμεΐκων" μου κέντρισαν το ενδιαφέρον και τη φαντασία και το έψαξα λίγο παραπάνω... 

Για το εικονιζόμενο άνδρα δεν έμαθα (ακόμα) περισσότερες πληροφορίες, αλλά κατάγονταν από το Νιχώρι (όπως μου είπε η Φώτω)  και διέπρεψε στον επαγγελματικό του βίο (Διευθυντής Σχολής Κουμεΐκων) αφού έλαβε πρώτιστα, σπουδαία για τα μέτρα της εποχής του εκπαίδευση. 

Update: Σύμφωνα με νεότερο ρεπορτάζ από τη Φώτω Ξανθού, πατέρας του Νικόλαου ήταν ο εικονιζόμενος Μανώλης , ενώ το επώνυμο της οικογένειας ήταν Αθηναίου και όχι Αθημαίου όπως έχει γραφτεί στη φωτογραφία από λάθος...! Ο Μανώλης ήταν δάσκαλος στη Σμύρνη το 1886 Είχε έξι παιδιά  εκ τον οποίων ένας είναι ο εν λόγω Νικόλαος Αθηναίου που έγινε δάσκαλος και είχε και έναν αδερφό που τον έλεγαν Αριστείδη κι αυτός δάσκαλος επίσης. Και  τα δύο αδέρφια σκοτώθηκαν στη Σμύρνη το 1922. Τα υπόλοιπα παιδιά (3 αγόρια), δεν τα άφησε η μητέρα τους να σπουδάσουν για να μη γίνουν αξιωματικοί και πάνε και αυτά στη Μικρά Ασία για τον πόλεμο και σκοτωθούν. Είχαν και μια αδερφή που πέθανε στη Σμύρνη.

Δείτε επίσης : Η εκπαίδευση στη Σάμο την εποχή της Ηγεμονίας

Δεν υπάρχουν σχόλια

Δημοσίευση σχολίου

Αρχική σελίδα