Υπήρξε μία πολύ σημαντική εμπορική και ναυτική δύναμη κατά την αρχαιότητα και αυτό οφείλονταν στα δύο φυσικά λιμάνια της πόλης, ενώ έρευνες έχουν αποδείξει ότι η Φώκαια ήταν μία ιδιαίτερα αναπτυγμένη πόλη και κατά την αρχαϊκή περίοδο, ενώ ο Ηρόδοτος αναφέρει ότι η πόλη ήταν οχυρωμένη με πολύ ισχυρά τείχη, μήκους 5 χιλιομέτρων.
Σύμφωνα με το ίδιο, οι Φωκαείς ήταν οι πρώτοι Έλληνες που πραγματοποίησαν πολύ μακρινά ταξίδια, ιδρύοντας αποικίες από τα παράλια του Εύξεινου Πόντου μέχρι τις ακτές της Γαλλίας και της Ισπανίας, μερικές εκ των οποίων υπήρξαν η Μασσαλία στη Γαλλία, η Αλαλία στην Κορσική και το Ημεροσκοπείο στην Ισπανία, αλλά και στην Αίγυπτο, με την αποικία Ναύκρατις.
Μετά τους Περσικούς Πολέμους η Φώκαια έγινε μέρος της Δηλιακής συμμαχίας, μαζί με άλλες πόλεις της Ιωνίας και κατά τη διάρκεια του Πελοποννησιακού Πολέμου επαναστάτησε εναντίον των Αθηναίων ενώ μετά το 334 π.Χ. έγινε τμήμα της αυτοκρατορίας του Μ. Αλεξάνδρου και στη συνέχεια πόλη του Βασιλείου της Περγάμου.
Κατά τη βυζαντινή και ρωμαϊκή περίοδο η Φώκαια υπήρξε μία ακμάζουσα πόλη, χάρη στις εμπορικές της δραστηριότητες και το 1275 παραδόθηκε από τον αυτοκράτορα Μιχαήλ Η’ στους Γενουάτες και μετά από τους Βενετούς και τον Ταμερλάνο, έγινε μέρος της Οθωμανικής αυτοκρατορίας το 1455.
Η Φώκαια ήταν από τις πρώτες πόλεις που έκοψαν νομίσματα, μερικά από τα οποία εκτίθενται σήμερα στο Βρετανικό Μουσείο. Ελάχιστα έχουν απομείνει από την αρχαία πόλη της Φώκαιας, αφού το μεγαλύτερο μέρος βρίσκεται κάτω από τα σύγχρονα κτίρια, ενώ πρόσφατη έρευνα αποκάλυψε ένα ναό στη βραχώδη περιοχή στο τέλος της χερσονήσου.
Δύο μήνες πριν την κήρυξη του Πρώτου παγκοσμίου πολέμου, μέσα σε ένα χρονικό διάστημα δέκα ημερών, ο ελληνικός πληθυσμός σε όλα τα παράλια της Μικράς Ασίας αναγκάζεται να εγκαταλείψει τα σπίτια του και τις περιουσίες του και να βρει καταφύγιο στην Ελλάδα, μετά από απρόκλητες επιθέσεις ατάκτων τουρκικών ομάδων.
Σε μία ταραγμένη περίοδο από πολιτικής και διπλωματικής πλευράς, ο διωγμός αυτός δεν είχε το αντίκτυπο που κανείς θα περίμενε.
Τα γεγονότα που συμβαίνουν τους κάνουν όχι μόνο να γίνουν μάρτυρες της απρόκλητης επίθεσης, αλλά με κίνδυνο της ζωής τους καταφέρνουν να σώσουν και να φυγαδεύσουν πολλούς 'Έλληνες.
Φοβόταν πως αυτό το γεγονός θα αποσιωπηθεί, υπό το βάρος των κοσμοϊστορικών εξελίξεων που ακολούθησαν.
Και πράγματι αυτός ο πρώτος διωγμός των Ελλήνων από τα παράλια της Μ. Ασίας το 1914, παρέμεινε για πάρα πολλά χρόνια ένα γεγονός άγνωστο στους περισσότερους από εμάς.
Ο Πρώτος παγκόσμιος Πόλεμος, μετέπειτα η εκστρατεία του ελληνικού στρατού και η καταστροφή της Σμύρνης το 1922, οδήγησαν στη λήθη τον αφανισμό του ελληνικού στοιχείου το 1914 από την περιοχή των αρχαίων Ιωνικών αποικιών.
Η μαρτυρία του Φελίξ Σαρτιώ και οι επίπονες προσπάθειες του να συγκινήσει την Ευρώπη, έρχονται ξανά στην επιφάνεια με την ανακάλυψη του φωτογραφικού του αρχείου στο Παρίσι το 2005, από τον ιστορικό φωτογραφίας Χάρη Γιακουμή.
Το ντοκιμαντέρ “Γεγονότα στη Φώκαια 1914”, παρουσιάζει τον αγώνα του Φελίξ Σαρτιώ, εξερευνώντας τα γεγονότα εκείνης της περιόδου και παρακολουθούμε την πορεία ενός κατατρεγμένου λαού που έζησε τον ξεριζωμό και την προσφυγιά το 1914 και ξανά το 1922.
Όπως έγραφε ο ίδιος στο βιβλίο του «Le sac de Phocée et l'expulsion des Grecs ottomans d'Asie-Mineure»:
«Μπορούμε άραγε να ελπίζουμε ότι η Ευρώπη θα ενδιαφερθεί για την τύχη του δύστυχου αυτού πληθυσμού της Μικράς Ασίας, που τα δικαιώματά του στη χώρα και οι παλιές παραδόσεις, αν εξαιρέσουμε το αίσθημα της ανθρωπιάς, μετρούν δυστυχώς ελάχιστα, προκειμένου να αντιμετωπιστούν με καλοσύνη και έλεος, μπροστά στα μεγάλα συμφέροντα που διαιρούν τις Δυνάμεις.»
Η μαρτυρία του Φελίξ Σαρτιώ και οι επίπονες προσπάθειες του να συγκινήσει την Ευρώπη, έρχονται ξανά στην επιφάνεια με την ανακάλυψη του ξεχασμένου φωτογραφικού του αρχείου στο Παρίσι το 2005, από τον ιστορικό φωτογραφίας Χάρη Γιακουμή ανακαλύπτει το ξεχασμένο φωτογραφικό αρχείο του Σαρτιώ από αυτή την αποστολή.
Γνώρισα το μέρος (Eski Foça) πριν από χρόνια μέσα από τις φωτογραφίες που μου έστειλε ο φίλος μου ο Γιάννης, από μια εκδρομή με τον αδερφό του εκεί.Αξιώθηκα να την επισκεφτώ κι εγώ το καλοκαίρι του '19, αφιερώνοντάς της μια ολόκληρη μέρα, ταξιδεύοντας με το λεωφορείο από τη Σμύρνη. Από την επίσκεψη αυτή προέρχονται και οι νεότερες φωτογραφίες της ανάρτησης. Κάποια άλλη στιγμή ίσως αναφερθώ εκτενώς στο ταξίδι αυτό.
Εκπληκτικό το βιβλίο του Ηλία Βενέζη "ΓΑΛΗΝΗ", όπου περιγράφει αριστοτεχνικά τα γεγονότα... την εγκατάσταση αυτών των προσφύγων στην Ανάβυσσο, Παλαιά Φώκαια.
ΑπάντησηΔιαγραφή