Η ΣΑΜΟΣ ΚΑΙ ΤΑ ΝΟΜΙΣΜΑΤΑ ΤΗΣ - SAMOS AND SAMIAN COINS

Πρόκειται για ένα βιβλίο του 1882, ανατύπωση στην ουσία από την έκδοση Numismatic Chronicle με την επιμέλεια του Βρετανού Percy Gardner Καθηγητή Αρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο του Cambridge και επί τιμή εξωτερικού Γραμματέα της Νομισματικής Κοινότητας.
Με μεγάλη σχολαστικότητα και επιστημονική μελέτη ολοκλήρωσε το έργο του, αποσκοπώντας όπως ο ίδιος αναφέρει στον πρόλογο της έκδοσης, να πάρει τη θέση του στο χώρο των ιστορικο-νομισματικών μονογραφιών που είχαν εκδοθεί τα προηγούμενα χρόνια.
Το πρώτο μισό του βιβλίου αποτελεί μια επιτομή στην ιστορία της Σάμου σαν κράτος, ενώ ο καθηγητής Gardner μας υπενθυμίζει οτι στις μέρες του "Τυράννου" Πολυκράτη, υπήρξε ένα από τα πιο δυνατά κράτη της αρχαίας Ελλάδας και δεινός αντίπαλος της Αθήνας.
Το βιβλίο σε μερικά χαρακτηριστικά παρουσιάζει μια καινοτομία, σε σύγκριση με τα υπόλοιπα της σειράς.
Ο συγγραφέας έχει αφιερώσει εδώ και περισσότερο χώρο για να παρουσιάσει εκτενώς τους τύπους των νομισμάτων, ενώ έχουν συμπεριληφθεί σε καταλόγους και τα κέρματα που εκδόθηκαν στην περίοδο της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας.
Έχει επίσης προστεθεί ένα κεφάλαιο σχετικά με τα νομίσματα των αποικιών της Σάμου, εστιάζοντας αυστηρά στην ιστορική πλευρά του θέματος.
Η εργασία ολοκληρώθηκε χάρη στην ευγένεια και την καλοσύνη των ιδιοκτητών των ιδιωτικών συλλογών  αλλά και των θεματοφυλάκων των δημόσιων συλλογών στους οποίους απευθύνθηκε ο καθηγητής.
Τα νομίσματα διακρίνονται σε δυο κατηγορίες:  τα χρυσά και τα αργυρά ως προς το βάρος τους ενώ τα χάλκινα ως προς τις διαστάσεις τους

Σάμιοι τὰ ἐς ἀθλητὰς καὶ ἐπὶ ναυμαχίαις εἰσὶν Ἰώνων ἄριστοι (ΠΑΥΣΑΝΙΑΣ Ελλάδος περιήγησις/Ηλιακών Β παρ 2.8)

Με αυτή τη μαρτυρία του Παυσανία ξεκινάει το πρώτο κεφάλαιο, θέλοντας ίσως να υπενθυμίσει σε όλους τους αναγνώστες, την υπεροχή της νήσου και την αξία των κατοίκων της δίνοντας έτσι την αίγλη που αρμόζει στο αντικείμενο της έκδοσης.
Οι επιδόσεις των Σαμίων και σε άλλες τέχνες, πέραν της πολεμικής και του αθλητισμού, αποδεικνύεται από τον εμπλουτισμό της έκδοσης, με την ενσωμάτωση σ' αυτή έξι σελίδων γεμάτων με εικόνες Σαμιακών νομισμάτων. 
Οι κυκλοφορίες των νομισμάτων στη σαμιακή οικονομία, παρουσιάζονται σε συνάρτηση με τα γεγονότα των διάφορων ιστορικών περιόδων αναδεικνύοντας έτσι τους σημαντικότερους σταθμούς της πορείας του νησιού στο πέρασμα των αιώνων.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα της επικρατούσας αντίληψης για τη Σάμο στην υπόλοιπη Ελλάδα , αποτελεί η αναφορά του βιβλίου στο τέλος του Πελοποννησιακού πολέμου, που ως γνωστόν βρήκε νικητές τους Σπαρτιάτες εις βάρος των Αθηναίων, με τη "χορηγία" των Περσών:
Αφού οι Αθηναίοι παραδέχθηκαν την ήττα τους, προσήλθαν παρακαλώντας και εκλιπαρώντας το στρατηγό Λύσανδρο, να τους επιτρέψει να συνεχίσουν να έχουν υπό την επιρροή τους τη Σάμο.
Η απάντηση του Λύσανδρου ειρωνική καυστική και άμεση:
Ος αυτός αυτόν ουκ έχει – Σάμον θέλει!!! (που μπορεί και να σημαίνει σε ...πολύ ελεύθερη μετάφραση : μη φάτε, έχουμε γλαρόσουπα)

Το βιβλίο στη σύγχρονη έκδοσή του διατίθεται από πολλά ηλεκτρονικά βιβλιοπωλεία. 
Ελεύθερο σε μορφή PDF μπορείτε να το κατεβάσετε από ΕΔΩ

Ενώ μια σπάνια συλλογή - παρουσίαση 81 Σαμιακών νομισμάτων, μπορείτε να δείτε και να μελετήσετε στην σελίδα Asia Minor Coins.