Χρ. Καρατζάς ή Μερλάς : Ο σαλτιμπάγκος* των Κουμεΐκων


"Βρε παιδί μου τι κακό είναι αυτό, όλοι να με ξέρουνε Χρήστο Καρατζά κι εδώ να με φωνάζουνε Μερλά...!!!"

Ο Χρήστος Καρατζάς, με καταγωγή από την Κρήτη, παντρεύτηκε κάποια από τις "Μέρλιες" όπως ήταν το παραγκώμι των γυναικών συγκεκριμένης οικογένειας του χωριού, με αποτέλεσμα να κολλήσει κι αυτός το δικό του παραγκώμι (παρατσούκλι) εξ αγχιστείας και εγκαταστάθηκε στα Κουμέικα.
Ήταν μουσικός: έπαιζε λατέρνα, μαντολίνο και «φυσαρμόνικα», όπως ονοματίζεται το όργανο αυτό στο βιβλίο των Πανεπιστημιακών Εκδόσεων Κρήτης, «Η ΣΑΜΟΣ ΣΤΙΣ 78 ΣΤΡΟΦΕΣ», απ όπου και η παρακάτω φωτογραφία.



Πρόκειται για ένα όργανο που μοιάζει με το αναγεννησιακό Regal και το ακορντεόν.

Ήταν ακροβάτης: έδενε συρματόσχοινο στην πλατεία, από το καφενείο του Σοφιανού μέχρι τον πλάτανο και περπατούσε πάνω του ισορροπώντας χωρίς προστασία.

Ήταν ταχυδακτυλουργός: «Κατάπινε» εφημερίδες και έβγαζε από το στόμα  κορδέλες.

Ήταν καραγκιοζοπαίχτης!!! Έστηνε μπερντέ και ανέβαζε παραστάσεις.

Ήταν "τύπος"!!! : "Α ρε Ξενοφών" έλεγε με μαγκιόρικη φωνή στον άντρα της θείας της Μαριγώς που είχε το μπακάλικο και την περίφημη ρετσίνα στο κατώι, "να ‘χαμε λέει ένα αχταπόδι μελί και μια ουρά γαδάρου, τύφλα να έχουνε τα Μυκονιάτικα λουκάνικα"!!!!!

Τις απόκριες έστηναν οικογενειακώς, γαϊτανάκι.

Ο γιος του ο Θοδωρής, κατείχε στην “τέχνη του παράλυτου”, την οποία ασκούσε για πολλά χρόνια με μεγάλη επιτυχία, στη Μεγαλόχαρη της Τήνου....!!!!

Μια από τις 3 κόρες του ήταν η Βαγγελιώ, η γνωστή σε όλους μας "Καρδούλα" που αποτέλεσε με το Νιόνιο της, "ξακουστό" ζευγάρι στη Σάμο και αλλού.

Πέθανε μετά από πτώση που είχε, ακροβατώντας στο συρματόσκοινο, όπου έσπασε το ισχίο του και τη λεκάνη.
  • Η 1η φωτογραφία που αποτέλεσε και αφορμή για αναζήτηση πληροφοριών σχετικά με τον άνθρωπο αυτό, προέρχεται από το αρχείο του Δημήτρη Ζαφείρη
  • Δημοσιεύτηκε στο ηλεκτρονικό περιοδικό του Facebook "ΠΛΑΤΑΝΙΣΤΑΝ" κάτω από τον τίτλο : "Λέγανε στο χωριό για τον Μέρλια με το όργανο"..  και αναφέρεται φυσικά στον εικονιζόμενο με τη "φυσαρμόνικα".
  • *σαλτιμπάγκος < ιταλική saltimbanco < φράση salta in banco
    υπαίθριος ταχυδακτυλουργός, γελωτοποιός ή ακροβάτης
  • Η παρακάτω εκδοχή του "Ακροβάτη" με τις όποιες ατέλειές της, θεωρώ ότι είναι πιο κοντά στο χρώμα της ανάρτησης, καθώς σχοινοβατεί χωρίς δίχτυ προστασίας :)

O acrovatis by GV by Giorgos Varvakis on Grooveshark

Ενημέρωση : Κι επειδή τα blogs είναι ζωντανοί οργανισμοί, έτσι και οι αναρτήσεις τους δε μένουν στατικές!!
Ανακάλυψα σήμερα μια σύγχρονη χρήση της φυσαρμόνικας του Μερλά, σε ένα video του 2013 από μια συναυλία του Ιταλού Vinicio Capossela με τον Ψαραντώνη στο Φεστιβάλ I Suoni delle Dolomiti!!!

11 σχόλια

  1. Τι όμορφη ιστορία Γιώργο μου, με καθήλωσε!!!
    Και οι ασπρόμαυρες φωτογραφίες, πολύ νοσταλγικές!
    Είχε και συγκίνηση και χιούμορ η σημερινή σου ανάρτηση!
    Καλή εβδομάδα σου εύχομαι!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Αχ βρε Γιωργάκι εσυ και τα" ενθυμήματα" σου ....,καθένας εχει τον τρόπο του για να σταθεί στα πόδια του,
    και να δώσει κουράγιο και σ'οσους τον βλέπουν ,τον ακουν ή τον διαβάζουν...
    Οι τελευταίες σου αναρτήσεις πάντως ,εκτός από την υποβόσκουσα νοσταλγία σου,εχουν τη γευση από γλυκό του κουταλιού της Κυρίας Τώνιας και τη μυρωδιά απ' το γιασεμί της αυλής μας..
    Να εισαι πάντα καλά

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Γιώργο, κι εγώ έχω εντυπωσιαστεί! Ο Μερλάς λοιπόν, ο σαλτιμπάγκος, η φυσαρμόνικα και η σύγχρονη εκδοχή της! Πολύ ολοκληρωμένη η έρευνά σου! Σ' ευχαριστούμε για όλα αυτά! Να είσαι πάντα καλά και να συνεχίζεις να μας τροφοδοτείς με όλες αυτές τις πολύτιμες πληροφορίες από το παρελθόν γιατί το έχουμε ανάγκη. Έχουμε ανάγκη να κρατήσουμε τους δεσμούς μας με την ιστορία του τόπου μας σήμερα, περισσότερο από ποτέ άλλοτε. Σε χαιρετώ

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Στο πάλαι ποτέ παιδικό μυαλό μου οι "Μέρλιες" ήταν τυλιγμένες στην αχλή του θρύλου.
    Όσο και αν ρωτούσα ποτέ δεν πήρα συγκεκριμένες απαντήσεις....
    Πόσα έφερες στην επιφάνεια της σκέψης μου....
    Να είσαι καλά Γιώργο.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Καταπληκτική ανάρτηση-αφιέρωμα!! όπως και το βιντεάκι!!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. Τα κείμενα λογοτεχνία, οι φωτογραφίες ζωντάνεμα των περιγραφών, ιστορική έρευνα και μια απέραντη νοσταλγία.
    Φίλε Γιώργη είσαι "επιστήμων" της μπλογκόσφαιρας, είμαι περήφανος πολύ για σένα.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. Εξαιρετική ανάρτηση και σπάνιο βίντεο!!!!!
    Ευχαριστώ!!!!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  8. Ένας Μαυρόασπρος υπέροχος κόσμος, μια νοσταλγική σταγόνα της μαυρόασπρης ζωής, αυτής που γεννηθήκαμε, Τότε που στις γειτονιές υπήρχε η θαλπωρή, η ανθρωπιά η ζεστασιά.
    συγχαρητήρια
    Γαβριήλ

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  9. Γιώργο ένα μεγάλο μπράβο για το ταξίδι στην ιστορία και στις ρίζες μας. Για ανθρώπους που ίσως να μην μαθαίναμε ποτέ την ύπαρξή τους.
    Καλό βράδυ να έχεις!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  10. Σας ευχαριστώ πολύ για το δημιουργικό σχολιασμό και τα καλά σας λόγια!!!

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Αρχική σελίδα