Οι χαμάδες

από το Καταφύγιο

Εξακολουθούν να είναι ένα συναρπαστικό κομμάτι της γευστικής παράδοσης του νησιού. Εμφανίζονται με τα πρωτοβρόχια. 

Την ώρα που ανθίζουν τα ρείκια κι ωριμάζουν τα κατακόκκινα κομπαράκια της κουμαριάς και της μυρτιάς τα μελανά καρποκούκουτσα... 

Την εποχή που καταφθάνουν απ το Μπουγάζι οι Νοτιάδες του σαραντάμερου κι αρχίζουν ν αλατίζουν τον τόπο με τη γλυκιά τους θέρμη. 

Τότε που τ αρκουδόβατα σηκώνουν ανάστημα κι ανοίγουν πέταλα κι ευωδιές στον φθινοπωρινό ήλιο... 

Οι χαμάδες...Το μοναδικό είδος της ελιάς που τρώγεται κατευθείαν από το δέντρο και που διατηρείται στην άλμη αρτυσμένο με τ αρώματα του σχοίνου και τη σκουριασμένη στυφάδα του πλατανόφυλλου. Γεύση που ενισχύει με την απλότητά της μια φέτα φρεσκοψημένου ψωμιού ή ένα κομμάτι κρίθινο παξιμάδι και ντόπιο τυρί. 

Το ταπεινό προσφάγι του μόχθου και της σκληρής καθημερινότητας αναδεικνύεται όσο περνούν τα χρόνια σε προϊόν υψηλής διατροφικής αξίας, ξεπερνώντας κάθε εκλεπτυσμένη προσπάθεια ανάδειξης του είδους. 

Το διαβεβαιώνουν ειδικοί και γευσιγνώστες. Οι χαμάδες άλλωστε εξακολουθούν ν αποτελούν είδηση στη μικρή μας κοινωνία. Μοιάζει κάπως σαν ερχομός, σαν οιωνός ίσως και σίγουρα σαν αφορμή ν αναδυθούν από τη μνήμη όμορφες νοσταλγικές εικόνες, όλο φούρια και ταμάχι και κοφίνι καλαμένιο κι αλάτι χοντρό....

Που πρωτοφάνηκαν και πότε...

Που τις περιμένουμε στη συνέχεια και που θα φανούν οι όψιμες. Μια ιστορία ολόκληρη που έχει να κάνει με το έδαφος, τη φορά του ανέμου και την Ανατολή ή τη Δύση του ήλιου.... 

Που έχει να κάνει ακόμα με το απρόσμενο χαρτζιλίκι του νοικοκυριού που αν φτουρούσε, βούλωνε τρύπες, έκανε προίκες και λούσα, κρυφό μικρό κομπόδεμα και δώρο συχνά πολυπόθητο....

Οι χαμάδες, που γλυκαίνει μυστικά ο μύκητας που αγαπάει τη σιγανή βροχή, την απαλή ζέστη και το γλυκό φως του αποκαλόκαιρου... 

Που νανουρίζει η προσμονή κι ο μόχθος. 

Που συντηρεί πλέον η μνήμη, η νοσταλγία και το ακριβοδίκαιο ζύγισμα των αξιών που έχουν να κάνουν με το θαύμα της φύσης.

Κείμενο: Νίτσα Κιάσσου

2η Φωτο: Στέφανος Ψημένος